Nauta figura de las letras e dau mond saberut. Joan Lesaffre n'escriguèt en 1946, dins "Oc", una notícia necrologica fòrça interessanta "la leiçon de Carles-Brun". Pèire Azemà i consagrèt tanben una notícia necrologica pro interessanta, amb de poèmas e citacions sieunes, dins l'encastre de sas Charadissas radiofonicas.

Tre 1889 (aviá 19 ans) aqueste filh brilhant d'un professor estimat dels licèus de Besièrs puòi de Montpelhièr ven lo collaborator deRòcaferrièr, e en 1889, lo trobam cancelièr dau Felibritge Latin. Collabòra antau a las revistas "l'Armanac montpelhieirenc" e "le Félibrige Latin", ont escriu de poëmas en montpelhieirenc requist, e tanben tot còp en occitan medieval. Ensajarem de retrobar tot aquò e d'o metre en linha, veiretz que manca pas de gaubi ni de qualitat poëtica. Començam per un dels prumièrs:

A P. de Galhard

Tus que,dins lo boscatge agent trobat ta mia
jot tos dets, sans esfòrç, fas gisclar l'armonia
mèstre de nòstre còr e de ton instrument
Galhard, nebot d'un dieu e cosin d'una fada
diga me, de qué vòs que per ta nòvia aimada
lo felibre escrigue umblament?

Quant de vòts de bonur e quant de margaridas
poiriái trenar per ela en garlandas polidas !
Quant de vòts que dirián tot son chale prigond !
Ailàs, de qué serián los vèrses ela pròsa,
quand as, per florejar d'un ris sa boca ròsa,
l'enfadiament de ton viaulon?

(1e de Setembre de 1889)
Le Félibrige Latin tòm II, 1891, 16.

D'intrada Carles Brun es remarcat de pertot coma un dels joves mai prometeires dau felibritge de son temps: lo sònan per escais cap de jovent de las cigalas (l'expression, o anam veire, es de Leon Grolier). Sa tèsi de letras (1893) tracha dels "troubadours à la cour des seigneurs de Montpellier".

Carles Brun, en 1927, se confessèt escolan de "tres mèstres". De tot segur "lo grand e mesconegut Ròcaferrièr, a quau devèm tant", mas tanben los dos autres grands de la pontannada 1870-1910: Carles de Tortolon e Xavièrde Ricard. Es l'influéncia d'aquel darrièr que lo butarà au grand combat de sa vida: l'accion regionalista, au travèrs de doas pontannadas de nacionalisme francés descabestrat ont èra pas gaire rasonable de professar talas concepcions... Per el, la pensada de Mistral es estada mesconeguda, o dirà dins un libre: Mistral, précurseur et prophète (1930) ont mòstra que Mistral èra pas solament escrivan, èra l'òme d'un projècte politic que lo necitge de las guèrras francò-germanicas rendèt longtemps utopic: lo regionalisme. Que vendrà realitat en pas qu'en 1981 amb la lei Deferre. Marrida que marrida, aquela regionalisacion enfin renduda irreversiblament possibla per le terratrémol de 1981 nos a fach avançar... Carles Brun, el, aviá fondat tre 1900 laFédération Régionaliste Française e n'èra estat lo segretari general 46 ans de temps: fins a sa mòrt.

Dins lo tòm 4 (1894) dau Felibritge Latin (p 26), trobam sos adieus a Montpelhièr en 1892, e la còla dels escrivans d'òc qu'èran sos amics. Aquesta elegia comola d'esmoguda mai d'un interés: avèm un tablèu dau grop de Ròcaferrièr ont de paraulas d'afeccion fòrta indican l'intensitat de l'amistat. Leon Grolier i aviá dich:

Cap de jovent de las cigalas
de qué te'n vas luònh dau sorelh?
Per cantar sus un polit grelh
t'anèsses pas brutlar las alas.

Mès un chacun se ditz entre el :
- pòt barrutlar las capitalas
Dieu sap que sas amors mairalas
ié tendrà luòc de bòn conselh...

Puòi Brun, cargat coma una abelha
vendrà'stacar, lòng de la trelha
dels felibrencs, son rai de mèu.

e nautres, gromands de sas òbras
tornarem, mèstres e manòbres
ié fisar mai nòstre drapèu...

Aquí la respònsa de Brun:

Au Felibritge Latin
lo XXIII de setembre MDCCCLXXXII (sic)

Adonc que me'n vau l'anma adolentida
jot la grand neblassa e lo gèu amar
totara ai volgut, suprèma lusida,
reçaupre un poton darrièr de la mar.
L'aura dau miegjorn a foitat ma còma
de paure escolan, d'enfant dau Clapàs
L'èrsa calinhava, autant qu'un uòlh d'òme,
e m'a dich: "te'n vas?"

Te'n vas? lo pretzfach es finit, pecaire?
qu'as pas començat de faire un dralhòu?
e quitas ton reng, soldat renegaire?
Ai dich: " qu'ère ieu? A quau fasiái paur?
n'i a que menaràn la granda batalha
ò lenga dau breç, e te sauvaràn
tant que rajarà sus la granda dralha
sorelh sorelhant...

Adonc que me'n vau pas qu'a vautres brinde
vautres que çai sètz per lo bòn combat:
Langlada lo vièlh, Ros au parlar linde
nòstre capolièr que m'a tant aimat
e Laurés e Gròs, lo valent cantaire
e Braç qu'es aval, Rodièr qu'es aquí
mèstres que gardatz sans jamai mautraire
nòstre paraulís...

Ere qu'un manit, paure ieu, encara
ai volgut luchar e m'avètz aimat
e quand ai revist nòstra mar totara
a vautres solets mon còr a somjat
m'avètz fach trepar una granda via
de beutat valenta e de grans pantais
e m'avètz dobèrt e dich la Patria
que sai que se'n vai...

S'enanarà pas, n'ai bòna fisança
demoratz aicí, luchaires valents
jot l'astre que baila èime e poderança
e lusís per los acamps felibrencs
ò , voldriái dedins mos uòlhs amoroses
vos lo raubar tot coma un maufaràs
car te reveirai dins mos pantais bloses
sorelh dau Clapàs...
 
 

Emigrat a París ié dintra aitanben per la granda pòrta. I ensenha au Licèu Enric IV. Participa a la vida culturala brilhanta dau París de la "belle époque" ont es l'amic de las poëtessas Renée Vivien, Liane de Pougy, Natalie Barney, e tanben de Salomon Reinach... Escriurà una biografia de Renée Vivien (1911): son escolana e felena esperitala. En parallèl aculís e encoratja los joines occitans exilhats dins la capitala, coma Rainièr de Blòc. Antau, tota sa vida, siaguèt un dels principaus animators dels Amics de la Lenga d'Oc a París.

Quand Girard fai espelir "Oc" en 1923 Carles Brun es ja un vièlh combatent. A cinquanta-tres ans. Collaborarà sètze còps a aquela revista novèla que serà lo laboratòri boleguiu e presitigiós de la mudason de nòstra cultura d'Oc au sègle vint. Es d'a fons associat a aquel prètzfach, e mai siá pas un dels pilars de l'entrepresa... Lo vesèm aparéisser dins "Oc" N°18 (29 de Junh de 1924) ont protèsta en favor de sos fraires catalans contra "la Bèstia", ço es lo directòri espanhòu. Dins "Oc N°75 (15 de Setembre de 1927) mensura lo camin qu'es estat fach entre 1898 e 1927. Se rapelava dau drama que faguèt en 1898 son discors a l'inauguracion d'un bust d'August Forés a Castèlnòu d'Ari quora ne venguèt a parlar de federalisme... mentre a Tolosa la meteissa tematica es passada milhor... En Julh 1928, publica dins Oc N°95 un discors prononciat a las fèstas dau bimillenari de Carcassona: i mòstra cossí lo manteniment intelligent de la tradicion s'opausa pas au progrès: ne garda çò viu, logic, e fegond... Contunharà amb una tièira d'articles istorics: çò que visquèt entre 1890 e la guèrra de 14: lo felibritge latin, las relacions amb los romaneses, las personalitats de Tortolon, lo 6en centenari de Beatritz a Firenze ont se celebrèt l'engèni de la Femna... Dins l'ensèms, de polidas conferenças saberudas, en francés, mas pas pus res de literari. La poësia es estat un afar de joinessa, i a fach mòstra d'un grand mestritge e d'una sensibilitat refinada... e res d'aquò, per çò que tòca l'òc, non espeliguèt jamai en volum.

E pasmens... Atròbe dins lo "Felibritge Latin" de 1896 (tòm VII, p 134) aquesta reflexion que resumís sai que l'òme, tau que demorarà fins a 1946:

"Te cau prene los augures, ditz a Ectòr un personatge de l'Iliade, abans que de se n'anar en combat. "Lo milhor de totes los augurs e lo mai afortit, ié rebèca lo valerós aparaire de Tròia, es de luchar per sa patria". Ausisètz, vos de desesperatz de l'avenir dau Felibritge..."