Linda
Bastide: Una pluma
verda que corrissiá
dins l’èrba. Ed
Les 3 Orangers, 2007. );
Plumas. (ibid);
Illa-Montanha de
la Clapa, vinhairon, rementa-te dels marins. (Ed.
Poètes à vos Plumes, 2007).
critica dins "OC"
Linda
Bastide es una occitana de las Corbièiras montada a dètz-e-uòch
ans a París,
ont estudièt d'art dramatic e daverèt de ròtles d'actritz jot lo
nom de
Jacqueline Vandal (Une fille...à la dérive... de Paula Delsol,
prèmi dels
"ciné club", 1964). D'aquel
temps,
dins lo mitan artistic de Saint Germain des Prés, faguèt paréisser un
prumièr reculh de
joinessa, deliciós, (À Cloche cœur, reed. 1995), qu' aguèt lo
prèmi de la
"Nouvelle Muse" decernit au cafè Procope per las actritz
afogadas de
poesia dau moment. Es tanben coneguda coma aquarelista. Poèta e
romancièira,
contunhèt de se far conóisser per de bèus tèxtes en lenga
francesa comols de
sensibilitat, coma "Le
journal
Immobile d'Eléonore" (roman,
Ed L'Harmattan, coll Ecritures. Novembre 2000) que se
n'escriguèt: « nos
acamina amb truculéncia e poesia dins una nostalgia mesclada
d'aqueles rires
que son fin finala l'esmeravilhament dels enfants uroses » , o
tanben "L'Insolence du
Lundi " (Ed Guy
Authier, 1975)...
Nos
interessa mai precisament aquí per amòr qu'a dempuòi quauques
annadas sentit lo
besonh de bailar a sos tèxtes, revirats en mantuna lenga ja, una
version en
lenga occitana. E aiçò o a fach per tres de sos libres, se
causiguent per
reviraire Franck Raymond, poèta conegut per de tèxtes franceses
("Terre de
vents d'hommes et de pierres,
Paris :
ed. Nouvelle Pléiade), mas tanben en occitan (L'araire /
paraula, IEO
coll.Vendémias, 2001).
Soi
un pauc decebut per la revirada de sos bestiaris (Une plume
verte qui courait
dans l’herbe. 2005; Plumes, 2003). Lo genre es dificil e es
estat illustrat en
occitan per Carles Camprós, Joan-Maria Petit, e subretot Max
Roqueta, que ne
faguèt una impenetrabla e trebolanta galariá de masquetas, ont
Felip Gardy,
finament, dessobtèt quicòm de vertiginós. La version francesa
dels bestiaris de
Linda Bastide es d'una granda limpiditat, cèrca de sarrar
idealament çò de
poesia pura que i a dins lo dire espontanèu de l'enfantesa, e i
capita d'un
biais requist. La revirada occitana, un pauc laboriosa, capita
pas de gandir
aqueles cimèls. Li manca la leugieiretat necita. Maudespièch
d'un parelh de
belòrias deliciosas:
O sabiás, ditz la serena
qu'un còp èra èri un
aucèl grand,
que planavi dins las
nívols,
puèi que cabussèri dins
l'aiga!
Ma pluma es devenguda
escauma
e canti a l'entorn dels
batèus
es sus un estèu de coralh
que sómii quora fa bonaça
o
aqueste que dobrís "Plumas"
Dins l'òrt de mon enfança
un cigne blanc, un cigne
negre
passejan
amb indiferéncia
mon languiment dins un
miralh...
Cau
acordar mai d'atencion au majestós poèma sus la montanha de la
Clapa, vasta e
ambiciosa celebracion d'un païsatge dins tot çò que pòt
desvelhar de sentidas,
de remembres, de sòmis, de vibracion carnala esperduda. Aquel
tèxt que poiriá
èsser un operà o una cantata, o encara una peça de teatre antic,
a un balanç e
una resonància emotiva espectacloses e lo tèxt occitan, amb sa
rustesa, n'es
melhor qu'un rebat. Ne renfortís la sonoritat e la luminositat
solara, li dona
sa dimension plena. Es un grand tèxt d'una poetessa occitana
d'expression
francesa que retròba, represtit dins la lenga dau país que
canta, sa dimension
plenament magica.
Lo
còr : « Tèrra nauta e cavada. Tèrra
desassadolada ; ràbia
mandra, acantonada de renècs rudes. L’ombra ventruda capvira
entre doas pèiras.
Al davant, un pin als nòu miracles desfà lo vent. Montanha
d’en cò nòstre, e la
lutz qu’a sedusit lo desèrt, sès ieu e ma fòrça de femna, e
crudèla,
emergissent de la mitat del jorn, flamejanta, ferotja. Cochant
de planièr sul
vent, montanha coma un miracle grand. »
Lo
recitaire : « Illa ont la mar començava,
fabulosament mauva.
Motonament de mosaïcas simplas, de pulsacions apasimadas d’un
rambalh vièlh de
pèiras engrunadas. »
Una
sola causa que planhiriái es la negligéncia ortografica
excessiva que ne
desondra aquela edicion. O caudrà corregir per una edicion
venenta. Car aqueste
grand tèxt es un classic qu'enfusa a un
païsatge tota son arma ardenta e lo tremuda irremediablament en
païsatge
literari.
Joan-Frederic
Brun
Retorn
a la pagina de l'autor
Retorn a l'ensenhador de la literatura
montpelhieirenca d'òc
Retorn
a l'ensenhador de la literatura dau sègle XX-XXI
Retorn
a
l'ensenhador generau