Oscar Còsta
lo poèta oblidat de Sant Andrieu de Sangònis
Se conois Carles Costa (1830-1887) medecin de familha nascut e mort a Sant Andrieu de Sangònis, autor de "una vouès dai vilage" (publicat a Montpelhièr en 1877, reeditat en 1879). Mès d'Oscar, qu'escriu a bèles uòlhs vesents dotze ans après lo trespàs de Carles, tròbe pas ges de traças. Si que non aqueste pichon tèxt rimejat paregut en 1899 dins l'Armanac Montpelhieirenc per l'annada 1900 (p 38), armanac publicat per Ròcaferrièr e représ dins la colleccion dau Felibritge Latin. L'an d'abans, en 1898, aviá paregut un pichon reculh titolat "las vieuletas d'Erau" per Aimat Agussòl de Sant Andrieu de Sangònis (1875-1907) et Martin Teofila de Jonquièira, amb un prefaci de Carles Brun. Aimat Agussòl, el tanben de Sant Andrieu de Sangònis, es lo destinatari d'aqueste tròç sens pretencion. Mercés a aqueles dos escrivans, los traches dau parlar d'aquel vilatge son fixats per la posteritat. Pòde afortir, en aguent entendut parlar lo patoés d'aquel vilatge dins las annadas setanta, que lo retrobam aquí.
Perqué, un an après lo libre d'Agussòl consagrat a las flors, aqueste tèxt ont se tracha de flors mòrtas? Se trachariá d'una allusion a quauque dou dins la familha d'Agussòl? La valor literària dau tèxt es sai que menudeta, mès i remarcaretz aquel "e que vos semenèt coma un aigat d'estèlas," que me sembla pas tròp mau virat...
Atencion! La pagina comença amb de vèrses sens tròp de gaubi, rai. Mès finís per un poèma en pròsa dins lo registre amorós, ont l'emocion poëtica, aqueste còp, es delicada et deliciosa. Lo poèta vira a l'idolatria per sa bèla, e se fond dins las fòrças dau campèstre, per se negar dins la doçor d'aimar. Passatge requist, maugrat un pauc de manca d'experiéncia d'escritura. Que nos justifica de dessosterrar aquel poèta oblidat!
Flors mòrtas
A mon amic Aimat d'Agussòl
Nòstre grand sorelhàs tal qu'un malaut pallís, se masca puc a pauc e coma una candèla que n'a pas pus de cira e que s'estavanís, dins l'èr ennivolit, fregeluc, s'enmantèla.
Sul terraire endormit e veuse de tot cant dins los arbres florits de nèu lo ventàs plora e de las flors de mai clina lo palle frònt (1) ! Ié sòna tristament, pauras! la darrièira ora.
O floretas, quand mai vos getèt per jardins e que vos semenèt coma un aigat d'estèlas, careçadas dau vent, lo que uòi vos transís, n'aviatz pas lo pantais d'oras antau crudèlas.
Sant Andrieu de Sangònis 1898
Nòtas: (1)frònt se pronóncia localament "frant". Autras particularitats dau parlar de Sant Andrieu: "a" (dau verb aver) se ditz "ò"0 "del" se ditz "dai", getar se ditz "jitar", etc...
A-n'Ela
Volriá t'aimar doçament, doçamenet, coma òm aima lo Crist, clavelat nus sus una vièlha crotz de bòi, dins una vièlha capèla.
Volriá plorar doçament, coma alai, dins la vièlha capèla, i ploran las candèlas blancas, blancas coma los àngels, que mòntan dins lo cièl blu, coma un miosotís blu.
Volriá pantaisar dins un bòsc solitari ont seriá solet amb ton pertrach per companha.
Volriá trepilhar las fuòlhas mòrtas abans l'ora, que fan per lo sòu, un tapís, tapís triste, de printemps.
Volriá m'embriaigar del perfum d'òr que, lo matin, las floretas entredobèrtas fan gisclar daus lo cièl.
Antal los premièrs bresilhaments dels aucelons que cascalhejan dins las brancas...
Mès tot aquò, o volriá doç coma ta voetz doça.
Doç coma lo prefum deliurent que s'escapa de ta tressa, al vent desnosada.
Doç coma lo cant totjorn plasent del rossinholet cantaire, que lo vèspre bresilha son eternala cançon, dins mon claus, dessús un vièlh laurièr mitat secat per los ans.
Coma el volriá avere una voetz linda e doça, per venir lo vèspre jost ta fenèstra, quand siás entredormida, e que pantaisejas, te cantar l'amor que, fada, as fach nàisser dins mon èime.
Coma el volriá avere d'alas e venir volastrejar daus tus, per que me prenguèsses e me faguèsses presonièr dins ton corsatge; prison que per ieu seriá un palais.
Volriá coma un aucelonet blassat tombar dabans tos pès; me prendriás dins tas mans e me parlariás doçament, coma òm parla amb un enfant al breç, entredormit, e risent als angelons, aladonc ton bais se pausariá sus ma boca amorosa e sus mos uòlhs, mos uòlhs tristes d'ont dejà son tombadas fòrça lagremas, de lagremas d'amor.
Junh 1899
Abans de paréisser dins lo Felibritge Latin, Oscar aviá mandat aiçò a la "Campana". Encara las flors...
FLORS !
Filhas de l'umble auton, ò mas polidas flors, a de reng dins la mort vòstre còr s'acamina e l'aspre terralàs qu'aval dejà rondina ailàs, va nos raubar vostras caudas sentors.
Deman matin benlèu seretz estavanidas e los blus sovenirs que metiatz a mon cor moriràn del ventàs qu'aurà bufat la mort sus lo calici de mas pauras aganidas.
O, quand ieu tornarai tristolet al jardin onte la man de Dieu ièr vos a semenadas digatz-me se ma miga a laissat sas pensadas en mièg del perfum d'or que fasètz espandir?
Deman, quand moriretz, floretas benesidas pensarai que ma musa ambé vautras nasquèt e me remembrarai que ma boca cantèt son prumièr cant d'amor quand vos sètz espelidas !
St A de S, 1898
Campana de Magalona 166, 15-30 Junh 1899
Pagina dels poètas de Sant Andrieu de Sangonis
Retorn
a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn
a l'ensenhador de la literatura dau sègle XIX
Retorn
a l'ensenhador generau