Loïs Amfós de Ròcaferrièr

(1844-1907)

"Lo Cambalòng"

Aquesta se passèt, i a benlèu sèt mil ans,
Dins los sanhasses (1) fenicians
O sus l'aiga de Var, de Ròse o de Durença.
En un país plen de cabença,
Un fontanés copat de tanas (2), de pesquièrs,
D'aigadinas (3) e de clapièrs,
De canhards e de verds arbratges,
Las Reinetas vivián entre mitan d'ombratges,
L'estiu, e, l'ivèrn, au sorelh,
Jota son rei, tenián conselh.
Èra de raça verdoleta,
Lo baile de son eleccion. (4)
Parlarèla, pas jamai queta (5)
Sa lenga s'entendiá doas legas d'environ,
E d'aquí venguèt la contesta :
Lo pòble a minçorleta (6) tèsta
Asirèt aquel rei que cridava coma el,
Vèspre e matin, que sus l'artelh
Se quitava marchar, sens jamais cercar rena
En quau que siágue de sa mena :
" Valriá saique milhor avedre un rei tot mut,
Pas pus bònas gents, fièr, caput,
Que jamai cambièsse de plaça
Ni de dicha ! ". E lo cèl ié trai una fustassa
Tant e mai nauta qu'un cloquièr.
En tombant au bòrd de l'aiguièr,
Faguèt un bruch qu'es pas possible
D'ausir quicòm de mai terrible,
De mai prompta a balhar l'ansiá (7).
Tres jorns, amai tres nuòches, Reinetas s'acalèron,
De la paur - mestressa que n'aguèron.
Lo quatren, pasmens, per un bòn magistra4
Fresc, escarabilhat, e tot pebre e tot sau,
Las joinetas s'enardiguèron
E - vejatz coma vai lo mau ! -
A bèlas unas (8) escalèron
Sus l'esquina dau rei de bòi.
Sa paur finida : " - Ò nom d'un Gòi ! (9)
Cridèt tot lo pòble ensordaire
Avèm un rei que vau pas gaire !
D'onte que l'agem pres, nos fai pas fòrça onor !
Nos lo cau viu, grandàs, rodaire
De l'estanhòla a l'estanhòl,
D'enclusas e de gorgs, de paluns e peissinas,
E non pas aquel fustaràs,
Trach aquí coma un levatàs (10)
En mitan de nòstras sausinas. " (11)
Lo cèl ié diguèt " òc " e ié mandèt d'un mas,
Perdut alai dins las robinas,
Un aucèl cambalòng, naut que ben talament,
Que sens parlar ni tròp ni mens,
Sens avertir ni far cridèsta,
Èra destruci mai que pèsta :
N'envalava dos lo matin,
Quatre a miègjorn, cinc nuòch falit
E jamai fasiá pas temps d'arrestar
Ni de pausar per engolir.
Aquí ma fabioleta, amic.
Se siás aucèl de mar, prenguèsses pas un chin
Per rei nimai per emperaire :
Dempuòi que mond es mond, avèm pas governaire
Milhor qu'un fraire o qu'un cosin
De nòstre engèni racejaire :
A pòble de crestian, cau pas per comandaire
Sabre turc ni pau maugrabin. (12)

Loís-Amfós de Ròca - Ferrièr 

(1)	Sanhàs : o sanha = palun plantada de rausets. La sanha es tanben la planta dels paluns, mena de rausèl dels estanhs, que servís a la confeccion de las clujadas.
(2)	Tana : = vivièr, sèrva
(3)	Aigadina : o eigadina = pichona desbondada.
(4)	Lo baile de son eleccion : = lo capmèstre de sa causida.
(5)	Quet, -a : Autre forma de quiet, -a = tranquil, -illa ; suaud, -a.
(6)	Minçorleta : = Plan teuna.
(7)	Ansiá : = ànsia, inquietud.
(8)	A bèlas unas : una per una, las unas aprèp las autres, a-de-reng.
(9)	Gòi : forma anciana del nom de Dieu (?).
(10)	Tombar coma un levatàs : tombar de ventres, d'abausons, s'aplatussar.
(11)	Sausina : de sause l'arbre. Sausina = bòsc de sauses.
(12)	Pau maugrabin : autres còps, se practicava a4 Magrèb, lo suplici dau pau. Allusion tanben au problèma grèc.Los Turcs ocupavan la Grècia.  

[trach dau "bram dau Clapàs" Nov 2002]

Retorn a la pagina de Ròcaferrièr
Retorn a l'ensenhador de la literatura montpelhieirenca d'òc
Retorn a l'ensenhador de la literatura dau sègle XIX
Retorn a l'ensenhador generau