Declaracion del PEN sus las eleccions presidencialas de 2017 en França
nòta pareguda dins "Prouvènço d'Aro", Julh de 2017.
Declaracion del PEN sus las eleccions presidencialas de 2017 en França
L'Associacion
mondiala d'escrivans Poets, Essayists, Novellists (P.E.N. International) es
engajada despuèi 1923 per la libertat d'expression dins lo monde, la diversitat
de las culturas e per sosténer los escrivans e periodistas empreisonats. Sa
seccion occitana, que reünís los escrivans de Lenga d'Òc, als costats de la
seccion de lenga francesa, communica :
Pel
Centre P.E.N. de Lenga d'Òc, l'eleccion d’Emmanuel Macron es una victòria
de la democracia. A permés d’evincir la plan inquietanta candidata de
l'exclusion e del replec xenofòbe. Dins l’encastre d’aicesta eleccion,
dangièrs dels grands son estats rebutats, estant que mai d’un candidat volián
suprimir l’ensenhament de las lengas de França ja terriblament amendrit pels
quinquennats precedents.
Aicestas
lengas, que pòrtan una cultura viva, comptan demest las mai menaçadas de la
planèta. Interèssan nombroses observators estrangièrs, e s’estonan,
aquestes, qu’un país se definissent coma la « patria dels Dreits de
l’Òme », persistisca amb tala insisténcia a negar lor existéncia e a
las erradicar.
Lo
Centre P.E.N. de Lenga d'Òc pren donc acte amb un grand interès de las
proposicions subre las Lengas de França presentas dins lo programma del Sénher
Emmanuel Macron e vòl saludar las presas de posicion positivas del novèl
president de la Republica Francesa, (publicadas subre https://www.2017oc.fr/communiques/Reponse_EnMarche_2017oc.pdf)
:
--
Tornar ofrir un ensenhament de las lengas de França -- e notadament de
l'occitan, que concernís 32 departements franceses – subre la basa de mejans
reals, d'una visibilitat e d'una libertat de causida que mancan grèvament despuèi
qualques annadas. Son qu’un ensenhament vivent e productiu pòt permetre
d’accedir als tresaurs de las nòstras literaturas millenàrias, largament
estudiadas en païses estrangièrs, al public del nòtre país.
-- Assumir
la plaça que lor reven a las Lengas de França dins lo Païsatge Audiovisual
Francés, delà 2 emissions setmanalas (França 3 Tolosa et Françae 3 Marselha)
cèrtas de granda qualitat e gaudissent d'una escota de las bèlas, mas
insufisentas en tèrmes de durada e de mejans.
--
Elaborar una lei subre l’usatge public e la promocion de las lengas de França,
e la sortida del ghetto organizat que los govèrns successius las i an
mantengudas dedins despuèi tantes ans.
--
Sosténer l’alargament dels actors institucionals e l’aprigondiment de las
competéncias de l’Ofici Public de la Lenga Occitana.
--
Velhar a l'egalitat de tractament entre los autors e creators en lengas de França
e los autors e creators en lenga francesa, davant las ajudas publicas a la
creacion, a l’edicion, a la difusion (Centre Nacional de las Lettras, Salons
del Libre, eveniments culturals nacionals).
--
enfin, e aquò es çò essencial per assegurar que siá visibla una politica
resolguda e de progrès, los escrivans de lenga occitana reünits dins lo P.E.N.
de Lenga d'Òc, afirman, en accòrdi amb las resolucions exprimidas per Sénher
President de la Republica Francesa, que la Francofonia pòt e deu integrar a
cada nivèl del sieu foncionament, en França e dins lo monde, las lengas de
França (occitan, breton, catalan, basc, còrs, alsacian, arpitan, flamenc,
lengas dels D.O.M. - T.O.M.) dins lor dignitat, lors riquesas, e lor creacion
contemporanèa.
Un
programma atal tornariá a l’implicacion de França dins la Francofonia sa
vertadièra dimension d’engatjament umanista e la descargariá dels sospèits
de nostalgia neo-colonialista que suscita sovent. Nos apareis perfaitament coërent
amb las idèas fòrtas subre una Euròpa rica del dinamisme de sas culturas divèrses
fraternalament obèrtas las unas subre las autres, que son al còr del projècte
del president novèl.
Los escrivans de lenga occitana, lors malhums, lors interlocutors, lors amics, seguiràn atentivament aqueles dorsièrs, tant en França coma dins l’encastre de l'Associacion mondiala del P.E.N. Contribuïsson a las iniciativas de la societat civila e als projèctes de las autoritats d’Estat e de las Regions, particularament atentius a çò que restriccions de totas menas (e notadament budgetàrias) non pesen tornarmai d’un biais discriminatòri subre la diversitat culturala. Seràn presents sul terren coma fòrça de proposicion dins lo periòdi de refòrmas e de renovèlament de la vida publica que s’obrís uèi.
Centre
Occitan de l'Associacion
Internacionala Poets, Essayists, Novellists.
(Tèxt en occitan correspondent a las preconizacions de l'Acadèmia Occitana, mes en forma per Franc Bardòu)
|
||