Acamp General del PEN Occitan

Dimenge 26 de Novembre de 2017 de 10 oras a 17 oras

Luòc : Fogau Montpelhieirenc / Musèu Lengadocian, 2 plaça Petrarca (place Pétrarque) Ostau de Varena a Montpelhièr.

 

Sèm estats aculits coma en 2014, 2015 e 2016 dins los locals de « l’escòla dau Paratge » que sa fondacion en 1875 marquèt lo prumièr alargament de la renaissença mistralenca a las autras regions occitanas, parallèlament au desvolopament d’una apròcha nòva sabenta e universitària de la lenga d’òc empusada per la « Societat de las lengas Romanas ». Mercé donc als cars amics de « l’escòla dau Paratge » per nos aver tan coralament albergats, dins aquel luòc polit e nautament emblematic de nòstra concepcion d’una cultura que se vòu una e que cultiva sa diversitat intèrna. 

 

Èran presents : Joan Frederic Brun, Miquèl Decòr, Gui Matieu, Rotland Pecot, Joan-Guilhèm Roqueta, Joan-Pau Creissac, Magalí Bizot-Dargent. Poders de : F. Bardòu, Felip Gardy, Sèrgi Jaloyès, Andrieu  Pagés.

 

Dobrissèm la sesilha amb un momenton de reculhiment esmogut a la pensada de nòstre amic J Landièr que ven de pèrdre sa molhèr.

 

Legissèm e comentam puòi mai d’una ora de mièja de temps las doas letras recebudas que reforfan d’idèas e de projèctes.

 

D’en primièr una letra de Franc Bardòu

 

Es clar que ieu, non i poirai venir.

Balhi poder a qual voldrà, mai que defenda la liura e digna expression de la nòstra literatura e dins la nòstra lenga.

1) Los membres del PEN pòdon èsser tanben d’autors d’ensages, de pensadas divèrsas, e donc d’universitaris e de professors actius mentalament e publicativament, mas tanben de jornalistas, totes los qu’an vocacion a publicar de tèxtes autres qu’oficials. O disi en responsa a la question de l’ODJ : recrutar mond que non siá escrivan.

 

2) Per encoratjar vocacions novèlas, me disi que l’interfaci actiu entre los joves e las revistas literàrias es pas pro intens. Mantes estudiants en occitan non coneisson las revistas OC, Gai Saber, Reclams, Leberaubre, per exemple. Los ensenhants deurián sostenir melhor l’afogament cap a aquelas revistas que son la carn viva de nòstra literatura, e encara, parli son que del costat « Reialme » de Ròse, sense parlar de sa riva « d’Empèri » coma o escriu F. Mistral. Es pas que manquem de sang viva, mas aquò non circula pro intensament dins lo còrs social de l’occitanofonia ni, mai que mai, dins lo de l'occitanografia. Aquò, me sembla, ajudariá a far venir de joves. E de tot biais, las revistas n’an besonh. An besonh d’escrivans, d’escrivanas e de joves en general. Es pas Sèrgi Javaloyés que nos dirà lo contrari, ja qu’es coma ieu a cercar sempre d’escrits novèls per apasturar qualitadosament las paginas de revista que n’a la carga. Mas an tanben fòrça besonh de lectors novèls, qu’es a nosautres d’afidar per la qualitat dels contenguts.

 

3) Quicòm mai, per far venir joves escrivans : cal considerar lo pragmatisme cinic ambient de l’epòca actuala, que decidís de fòrça causas dins l’èime dels joves. Al moment de causir quicòm, se demandan tròp sovent qué rapòrta, qué permet, qué prepausa ? Nos cal far jogar un fait plan real e objectiu : l’accessibilitat significativa a la vida culturala efectiva dins l’encastre de l’usatge de nòstra lenga dita « d’òc ». En defòra del saber far e de l’engèni artistic, per venir écrivain reconnu en francés, cal viure a Paris, i conéisser los unes e los autres que i fan la pluèja e lo bèl temps mediatic e critic. Per venir escrivan reconegut en occitan, lo saber far e l’engèni bastan en principi. Aquò pòt èsser un argument pragmatic de far valer davant de joves, me sembla.

 

4) Un darrièr punt voldrái evocar, e qu’es pas a l’òrdre del jorn, mas qu’i poiriá èsser. Me sembla que nos manca una mena de fenèstra obèrta subre las nòstras publicacions en general. Mancam de criticas, segur. Aquò’s una causa. Mas pas son que. Maria Joana Verny, per exemple, fa, despuèi tantas annadas que la coneissi, un trabalh de difusion de l’informacion mai que meritòri al subjècte de çò que se publica. Mas un jorn o l’autre, s’aturarà, per enfin bufar e se pausar un pauc. E qui de senut ne li poiriá mal voler ? Tre ara, foguèsse possible, seriá bon de dispausar, d’una pagina internet fasent ofici d’un miralh de la literatura occitana, (o d’òc, per non n’emmaliciar unes o d’autres), una vitrina en linha, non pas selectiva, mas exaustiva, tant coma possible, que nos permetriá d’assabentar totas e totes de las nòstras multiplas publicacions, dins las doás grafias, d’un biais consensual, inclusiu, e, se gausi dire, eucumenic, per dire de donar a mesurar, « en temps real », tot çò que se publica dins la nòstra lenga. Benlèu aquò se poiriá pensar en ligason amb lo CIRDOC, per exemple… lo principal problèma seriá, supausi, de trobar la o lo que geririá aquela vitrina.

Plan coralament

 

F. Bardòu

 

Una letra d’Inès Cavalcanti

 

[Lo prèmi Ostana d’aqueste an] se vai tenir lo divendres 1 lo dissabte 2 e la dimenjada 3 de junh.

Avem pensat abo Benjamin Assié de trobar una candidatura jove per Occitania en maniera da donar en senhal per lhi ans que venon [Matieu Peitavin o Silvan Chabaud, lo siti Dieu Negre ? ]

Volriáu organizar lo divendres una jornaa dediaa al tema de lhi drechs d’expression artistica dins lo mondo e logicament seria ben un coinvolgiment de lo Pen Internacional.

(à Pensam que Inès vòu dire « dreches linguistics » e calculam de prene lenga amb lo comitat linguistic e veire se se convida Jennifer Clement. D’aquò ne cau donc parlar amb Inès. Demandar a Simona Skrabec que presidís aquel comitat s’a l’idèa d’un autor d’una minoritat que poiriam premiar.)

M’agradariá una vòstra candidatura d’un escriveire per lo prèmi especial o lo prèmi internacional. 

Per lo prèmi a la composicion aviu pensat a Jordi Savall seriá significatiu mas cal trobar qualqu’un que lo conosca que lhi parle.

 

 

Las conclusions e decisions en responsa a aquelas doas letras son inseridas mai bas dins lo rendut compte.

 

 

-        Publicacions e ebooks, sit internet, lista yahoogroupes…

Los « yahoogroupes » qu’avián fach flòri tant e mai garrelejan un pauc, se ditz que son a mand de disparéisser amb lo declin de Yahoo. Caudrà benlèu trobar un autre sistèma. Pro d’aqueles forums de discussion se mudan d’aquesta passa en googlegroups. I caudrà pensar sai que.

 

En metent en plaça lo PEN occitan aviam lançat una tièira de libres numerics (ebooks en bona lenga dau país).

 

Lo mai important es « Lenga maire » qu’acomencèrem per n’alestir un volum per an e puèi la vòlha manquèt un pauc e lo vam mermèt. Decidissèm de n’alestir per 2018 un numèro  especial per marcar los 10 ans de respelida dau grop, recampant totas las declaracions e sintèsis elaboradas en comun e una antologia novèla dels autors dau PEN.

 

Rementam qu’aviam tanben lançat una colleccion de reviradas. Que se pòdon telecargar sus lo sit. S’es un pauc aconsomida. Teiriç Offre nos parla de Matiàs Gibèrt, filosòf e escrivan d’òc que fai de reviradas que de segur serián benvengudas dins aquela colleccion.  

        

-Quanas reunions avenidoiras e ont?

 

Dempuòi 4 ans tenèm cada còp l’AG a Montpelhièr, qu’es aisit de s’i recampar sens far tot un trabalh d’organizacion. Mas aquela fixacion sus un endrech quand foguèsse geograficament central s’acompanha d’una diminucion de la participacion. Coma se lo vam de las primièiras annadas s’aconsomiguèsse. Es segur que ne cau tornar far endacòm mai. Benlèu pas forçadament l’AG, mas d’acamps amb un projècte cultural o tematic. 

        

Rapòrt financièr

 

Lo clavaire Joan-Guilhèm Roqueta nos indica qu’avèm dins lo libret A  6958 euros e dins lo compte corrent 1581 euros, que ne cau traire cada an l’escotisson per lo PEN Internacional qu’es de 500 euros. Las finanças son sanas maugrat l’abséncia totala de provesiments autres que los escotisons dels sòcis.  Mas la participacion als congrèsses es carivenca e es a la carga dau president quora i vai, çò que rend tot aquò fragil.  La question de cossí aver d’argent per fonccionar es pas abordada.

 

Recampar çò qu’es fach.

 

Aquò es estat mes a l’òrdre dau jorn. Mas dins la discussion d’aquel ponch notam que i a d’aisinas professionalas importantas per aquò. En particular ne vesèm doas. Lo catalòg de la BN e aquel dau CIRDOC.

Rotland Pecout fai remarcar que sus « Occitanica » s’i tròba pas çò que s’i cèrca. Ne concluís que tal coma es engimbrat es pas gaire util. Mas benlèu, d’autres fan remarcar, es que sabèm pas cossí l’utilizar coma cau. Se suggerís d’escriure a Benjamin Assié en li diguent tot l’interés que trobam a aquel sit mas tanben per li demandar coma s’i tròba mai precisament quicòm. Letra frairala a Assié. D’un biais mai general avèm l’aisina dau CIRDOC e li  demandam pas pro. Mentre son aquí per far butara la ròda e porgir d’ajuda e d’aisinas. E que son demandaires d’un retorn…

 

Recrutar de membres novèls

Doas remarcas interessantas : dins los autres Centres PEN los membres son pas forçadament escriveires. Ni que a la començança lo PEN siá una associacion d’escrivans. I a de jornalistas, de gents de ràdio, d’activistas, d’intellectuals de tota mena. Mai que mai dins los Centres PEN anglosaxons o escandinaus, los PENs mediterranencs e latins ne demorant mai a la nocion « associacion d’escrivans engatjats per los dreches e la diversitat de las culturas ». Sembla logic de demorar d’en primièr una frairiá d’escrivans, mas es evident que se cau dobrir a d’autres actors culturals nautres tanben. 

Autra remarca. La literatura d’òc es pas en fin de corsa coma d’unes o afortisson. I a de novèls escrivans de qualitat, e tanben una  tota nòva generacion que pren la paraula. Aqueles d’aquí son dins la situacion particulara de reconquistar una lenga qu’ausisson pas ni en familha ni dins las carrièiras ni dins los camps, mas prenon fòrça au seriós lor projècte e s’i acaran amb una vertadièira ambicion, los cau de segur metre dins lo còp e mai encoratjar. 

 

Nos cau faire saupre çò que fasèm.

        

Lèu vist que nòstra existéncia es pas pro coneguda, a maugrat de declaracions regularas. Per aiçò se decidís de faire una letra oficiala convidant d’autors per venir nos rejónher au PEN Oc. Se decidís que l’alestirem en la circularizant entre nautres per la melhorar. De fach i a de besonh de doas letras. Que las caudrà mandar en las personalizant per cada destinatari. Dirà, nos suggerís Rotland : « Lo PEN es a se renovar »… E explicarà que nòstra participacion als grands congresses internacionals nos plaça dins una situacion diferenta, la d’una de las culturas dau monde non pas mai una lenga « regionala » infeudada a la gloriosa egemonia franchimanda. E tanben qu’aquela participacion a dobèrt a brand de pòrtas novèlas d’escambis per l’enriquesiment de nòstre asuèlh e per la valorizacion de çò que sèm.  

 

-        Imaginar un « eslogan » o « escais-nom » atractiu…

 

Dins la comunicacion modèrna es vital d’aver una pichona frasa brèva que nos identifica, en simplificant un pauc, d’un biais atractiu. Demòra de l’imaginar, un autre pretzfach que se pòt complir en escambiant sus internet.

 

 

-        Rapòrt d'activitat:  

 

De qu’avèm fach en 2017 ? Mens que las autras annadas estent que l’acamp previst a Narbona es estat dirimit, que sèm pas anats au Congrès mondial de Lviv ni a aquel de Bled. De qué s’es fach donc ?

 

Un acamp de prima, lo 30 de Junh de 2017 que lo CR n’es sus lo siti [http://www.jfbrun.eu/penclub/acamps_montpelhier%20junh%202017.htm].  

 

Acamp PEN occitan dau 30 de Junh 2017

 

Miquèla Stenta, Miquèl Decor, Jacme Landièr, JF Brun, JC Forêt, Gui Matieu, Teiriç Offre

Coma lo collòqui previst a Somalh s’èra fin finala pas pogut far e qu’èrem mai d’un a aver reservat las datas, aviam decidit de se recampar lo divendre a Montpelhièr, simplament dins l’encastre dau PEN occitan. Per escambiar de reflexions e decidir de novèls projèctes. I sèm pas estats gaire nombroses mas aquò a permés de dire quauques causas importantas o interessantas. La matèria èra pas de manca.

Avenir de la Cultura d’Oc ?

Aquí de segur la question centrala. Que digús de nautres n’a pas la responsa. Aitanben l’espelison d’una nòva generacion qu’esperàvem es ara vesedoira. Una marca n’es lo desvolopament d’una sciéncia ficcion abondosa sus lo sit « Dieu Negre », que ven de dobrir e s’enriquesís quasi cada jorn de paginas novèlas, d’autors joves per la pus granda part. Laboratòri d’una escritura nòva qu’agacha pas pus ges cap au passat.

Lo problèma d’aquela generacion es qu’es estada encara mens en contacte amb la lenga parlada que las generacions d’abans. Sovent l’occitan redescobèrt es una lenga qu’an pas gaire o pas ges ausida dins lor environament. E adonc aqueles novèls venguts a l’escritura occitana an de besonh que d’ainats los ajudèsson a melhorar la lenga. Mas es segur que lor engatjament es seriòs, ressentisson la lenga coma un enjòc fòrça important e de mai se sentís qu’an de potencial coma escrivans. Es de segur nòstre dever de los ajudar e de los encoratjar…

Jacme Landièr parla dels joines que fan de musica. Es uyn domèni plen de vida, un bolh de creacion. E se pòt veire qu’an un public e que son organizats. Meton en plaça d’eveniments e d’accions. Jacme considèra que seriá benlèu logic d’anar cap a eles, de participar a lors projèctes.

Desvirament de « Total Festum » : « Cal pas desconar amb la lenga ».

Miquèla Stenta abòrda un problèma ligat a «  Total Festum ». Inicialament èra una iniciativa per promòure l’occitan e lo catalan. Mas sembla que mai d’un còp ara aquela intencion primièira siá pas respiechada. Miquèla ditz que li sembla que de mai en mai s’utilisa aquel encastre per d’espectacles ont l’occitan es pas present. A Bisa en Aude Miquèla e Miquèl avián alestit un espectacle de « teatre de conscientizacion » sus lo tèma de la peteta qu’escampan dins lo fuòc. Amb tanben d’allusions au tenement d’aquel endrech que se ditz « lo Pas de la Gavacha »… Es una peça sonada « Maria Camin » que siaguèt donc coescricha per Miquèl Decòr e Miquèla Stenta … Dins la concepcion dau projècte lor avián dich d’i botar de francés dedins… mas a flor a mesura que lo projècte avançava lor diguèron que i aviá tròp d’occitan. E o modifiquèron tant e mai… E a la fin ne restava pas pus res. Era devengut un biais de far trabalhar d’actors professionals e de recuperar per los pagar l’argent de Total Festum… « De l’entre-soi bobo », ditz Miquèl en citant Enric Guaino. Encara un còp, se vei donc que « la Cultura es un pretèxt per escafar la lenga », coma ditz JC Forêt.

JC Forêt ditz que a Puègserguièr se faguèt tanben una serada de Total Festum tanben amb ges d’occitan.

Adonc sembla que se pòt dire ara que « Total Festum èra una bona iniciativa mas qu’es ara desvirada per un autre usatge que la promocion de la lenga. Es desoccitanizat. ». La lenga e la cultura son sortidas dau contengut. E los occitans aquí an servit de caucion per quicòm de desoccitanizat ont d’unes an fach lor profièch, de segur, mas pas la promocion de la lenga…

Ne cau faire un dorsièr e l’estat dels luòcs, e un corrièr, benlèu comun amb l’IEO e Calandreta. Dins lo dorsièr per Total Festum cau una clausa diguent que se cau assegurar que i aguèsse d’occitan, un quota minimal.

Calandreta

Per las Calandretas l’evolucion es tanben preocupanta. Se sap que lo succès (relatiu mas preciós) de l’experiéncia « Calandreta » èra ligat per una granda part a de motivacions autras que la lenga. Estent qu’una majoritat de parents i meton sos enfants per qu’i trobèsson una pedagogia desparièiras, que lor agrada mai que la de l’escòla oficiala. E pas per la lenga…. Subran se vei que se desvolopan a bèl esprèssi d’escòlas alternativas dins lo meteis èime (e quitament tot còp amb un nom en Òc), mas ont l’aprendissatge de l’occitan a pas pus de plaça… E vesèm nasejar lo perilh qu’aquela nòva ofèrta d’escòlas « alternativas » ne venguèsse lèu a far mermar bravament lo recrutament d’escolans per  Calandreta.

 

Declaracion internacionala

Ne fasèm regularament, e aquò es un element de visibilitat dins l’encastre dau PEN internacional. Ongan ne cau apreparar una novèla que presentèsse la situacion linguistica, mas sabèm pas tròp ont ne sèm, amb del temps dels 5 ans de presidéncia Hollande pas res de positiu e puslèu de regressions, fins a un « còp de teatre » dins los darrièrs meses dau quinquennat. La màger part dels candidats a la presidéncia èran pas tròp favorables o quitament francament ostils al sosten a las lengas dichas « regionalas ». Mas lo partit de l’actual president Macron faguèt de declaracions favorablas a la diversitat linguistica. Aquela posicion que trenca amb lo jacobinisme tradicional es pas illogica dins lo contèxt d’un partit pro-europèu, mas cau reconóisser que la màger part dels actors de l’occitanisme (e dels membres dau PEN occitan) son tant e mai dubitatius tocant la realitat d’aquela linha favorabla a las lengas e que se mesfisan fonsament de çò que farà l’actuala majoritat. Caudrà donc apreparar un document per un acamp avenidor dau PEN.

Miquèla fai remarcar qu’una declaracion internacionala aurà pas gaire de retombadas practicas. Òc, benlèu. Mas es una causa que podèm far maugrat la flaquesa de nòstre mejans. E la que faguèrem a Reykjavik amb lo PEN Basc e lo PEN Catalan aguèt mai de resson benlèu que non cresèm. L’Elisèu respondèt pas au corrièr, mas d’unas frasas dau tèxt se retrobèron dins una declaracion de la ministra Aurélie Philippetti.

Donc caudrà ne far una. Mas lo temps manca per aqueste estiu. Nos sèm associats per ongan a una autra declaracion, per la libertat linguistica e las minoritats culturalas en Ucraina.

 

Nivèl local

Las regions ara son puslèu favorablas, fan pas de blocatge. Semblariá logic que nos ajudèsson mai. Aviam dich de prene lenga amb Patric Roux per veire de qué podèm far. Mas la manca de disponibilitat dau president a pas permés fins ara de concretizar aquel projècte. Auriam, ço sembla, la possibilitat de contactar Patric Roux per Maria Joana que lo conois ben. O caudrà far.

Rai las regions. Lo blocatge es a un autre nivèl. Joan Claudi Forêt nos balha son analisi. Au nivèl academic los obstacles venon subretot dau rectorat. Lo rectorat fai de blocatge perqué per el l’ensenhament de la lenga « fai pas sens ». Adonc opausan una inercia totala. Sens cap d’agressivitat. De fach jògan l’escafament progressiu de la lenga, au fiu de las annadas, que serà la solucion tranquilla d’aquel problèma.

Visibilitat dau PEN

Emai sens gaire de mejans nòstre grop pòt ganhar en visibilitat dins lo país. Sufís de se mostrar ont cal. Tre que i a d’oportunitats. Per exemple caudriá presentar mai sistematicament l’organizacion a las manifestacions occitanas (UEO, EOE, etc…)… E far mai de comunicats dins la premsa occitana que nos es de segur dobèrta.

Letra au PEN portugués

Lo Portugal a patit d’incèndis òrres amb de desenats de mòrts brutlats vius dins la mesada passada, e decidissèm d’escriure a nòstra amiga Teresa Cadete dau PEN portugués per dire que lo PEN occitan es d’a fons solidari dins aquela espròva dolorosa.

*

Letra au PEN Portugués

Chère Teresa

Le PEN occitan s’est réuni aujourd’hui, à la date où nous comptions réaliser un congrès PEN à Narbonne, congrès qui a été malheureusement annulé en raison de bouleversements subits de l’échiquier politique local. Nous prenons toutes les dispositions pour le réaliser en Juin 2018, et cette fois-ci il pourra avoir lieu quelle que soit l’évolution du contexte local.

Nous avons à l’occasion de notre petite réunion beaucoup pensé au Portugal endeuillé par ces terribles incendies. C’est un pays que nous aimons tous et dont nous aimons tous la culture et les habitants, et cette tragédie effrayante nous a beaucoup attristés.

Nous adressons donc à nos amis du PEN portugais l’expression de toute notre amitié et de notre soutien dans ces circonstances douloureuses.

Jean-Frédéric Brun,

au nom de toute l’équipe du PEN occitan.

***

Aquí la responsa de Teresa :

Cher ami,

je vous remercie tous pour votre soutien et à toi et Michel spécialement pour la fraternité méditerranéenne qui nous unit. Eh oui, figurez-vous que j'étais tout près de l'endroit de la tragédie ce jour-là et ai vu aussi des colonnes de fumée montante. Et c'était une occasion pour célébrer, notamment le partage de la bibliothèque qui avait appartenu à mon père et que mon frère et moi avons donnée en cadeau aux populations de l'endroit où nos parents avaient vécu (après avoir pris quelques livres qui nous tenaient au cœur). Tout cela à l'intérieur du pays, région négligée par les successifs gouvernements centraux qui ont contribué à la destruction des forêts autochtones pour permettre le plantage des eucalyptus... Maintenant on essaie de réparer cela, mais l'aide aux pauvres gens arrive trop tard.

Je ne me lasse pas de dire au Board [du PEN](où je me présente pour un deuxième mandat) que PEN doit avoir des causes au-delà des écrivains persécutés, et l'environnement en est une - d'ailleurs, c'est dans cet esprit que l'on a rédigé, avec Jean-Luc Despax, le Manifesto de Bled.

Je vous souhaite un été de bonheur méditerranéen et on se reverra à Lviv!

Pour la rencontre de l'année prochaine, dites-mois si je pourrai aider. Nous n'avons pas d'argent mais parfois des idées... En tout cas je serai émeritée de la fac, c'est déjà quelque chose!

Affectueusement,

Teresa

 

Primièr nos cal d’argent, ditz Miquèl Decòr.

E ne sèm totes conscients… Mas cossí ? I a una possibilitat, es en demandant de subvencions per un projècte Total Festum. Lo de Narbona per 2018 es estrategic.

Narbona : acamp de la ret mediterranenca per la Patz remandat a l’an que ven.

Miquèl Decòr nos explica de qué d’es passat. Lo cònsol de Narbona aviá promés que se publiquèsse d’Actes, e aqueles d’aquí son estats escriches. E puòi tot d’una nos an dich que i aviá pas pus d’argent. Mas Orrit qu’èra dins la municipalitat de Narbona, es ara dins l’aglomeracion, demòra un sosten segur dau projècte, ço sembla. E a prepausat, aladonc, que se faguèsse ongan a Somalh. I aviá 27 inscriches. Aitanben aquò se poguèt pas far perdequé la Region faguèt cambiar las datas 2 meses abans.

Donc se faguèt pas. Mas vòl pas dire que lo projècte passa definitivament per uòlh. L’idèa demòra, e de mai un acamp totes los dos ans dins la region narbonesa demòra un projècte a l’encòp ambiciós e realista que se pòt perennizar. Sufís d’èsser pas tròp ninòis. Avèm pogut verificar que cal pas comptar sus los politics. Que totes sabon virar lèu sa vèsta, aquò’s l’estat dau mestièr. Donc nos o cau far d’un autre biais. Se pòt preveire un eveniment a còst minimal, que antau serà pas tributari de promessas cambiadissas. S’arrengar per aver 5000 euros, tot çò que cau es d’èsser a l’Ostau dels Joves ont i a tot. Se fasèm tot lo congrès a aquel ostau dels joves, qu’es remirablament situat au centre de Narbona, costarà pas gaire. Sufís de telefonar e de reservar lo nombre de cambras, e una sala, e de pagar.

E se pòt establir un progama polit. Serada poetica, mòstra au CIRDOC, mòstra de l’IEO, espectacle amb per exemple lo Barut.

Adonc o cau programar per 2018 e acomençar d’apreparar lo dorsièr. E demandar 5000 euros a la region dins l’encastre de Total Festum.

Se pòt far parièr au Somalh, endrech polit, amb una sala e de cambras d’òste, mas lo problèma es qu’es a 20 km de la gara.

Donc decidissèm de far lo projècte, lo cau metre en plaça aitanlèu. Miquèl e Miquèl apreparan donc lo dorsièr.

**

Quicòm a París ?

París demòra una de las principalas ciutats occitanas, emai de segur la lenga i siá encara mai escafada per de rasons que se compren, mas los occitans exilhats a París an sovent una percepcion mai positiva de lor cultura perduda que los que son dins lo país. A París i a mantuna associacion occitanista activa. S’i fai fòrça de causas. Per exemple cada dimars a l’Ostal de l’Avairon pròche de Bercy, se fait un acamp amb cors d’occitan. E mai Gui Matieu nos ditz que segon çò que sap s’apreparariá a París quicòm per l’occitan a l’auton.

Lo PEN occitan poiriá tocar aquel occitanisme (e Felibritge) parisenc qu’es una compausanta istoricament activa e interessanta de nòstra cultura dempuòi la mitat dau sègle XIX. Qué far ?

L’idèa realista seriá de s’engulhar dins un projècte ja establit. Se poiriá logicament o far en collaboracion frairenala amb lo PEN francés. Gui Matieu vai veire las possibilitats e nos’n dirà mai.

Las ipercorreccions corregidas.

JC Forêt fai allusion a d’unes usatges incorrèctes de l’occitan que s’espandisson e que lo mond los creson idiomatics mentre que son de marrida farlabica. Serà interessant de far una lista de los que trobam escriches o qu’ausissèm d’aquí o d’alai e de prepausar la correccion. Per exemple « lo mond tot » per « tot lo mond », etc… Aqueste emplec de « tot » estent estat mai o mens caucionat per las òbras tardièiras de Max Roqueta. S’imagina un pichon document coma los « porguem nòstra lenga » de Alibèrt !!!

**

En practica en seguida d’aquel acamp ?

Nos cau establir mai precisament un « estat dels luòcs » d’aquela sembla-deriva de Total Festum cap au franchimanditge integral, e segon çò que trobarem far de declaracions oficialas per que Total Festum demorèsse centrat sus son objectiu primièr, la lenga d’Oc.

Los projèctes de Narbona (Miquèl e Miquèla) e de París (Gui) son adralhats.

 

I a agut una participacion au salon dau libre de Saint Ambroix en Cevenas : Decòr, Aurelià Lassaca e Rotland Pecot i foguèron.

 

-        Avèm tanben fach doas declaracions…

 

COMMUNICAT

 

L'Associacion mondiala d'escrivans Poets, Essayists, Novellists (P.E.N. International) es engajada despuèi 1923 per la libertat d'expression dins lo monde, la diversitat de las culturas e per sosténer los escrivans e periodistas empreisonats. Sa seccion occitana, que reünís los escrivans de Lenga d'Òc, als costats de la seccion de lenga francesa, communica :

 

 Pel Centre P.E.N. de Lenga d'Òc, l'eleccion d’Emmanuel Macron es una victòria de la democracia. A permés d’evincir la plan inquietanta candidata de l'exclusion e del replec xenofòbe. Dins l’encastre d’aicesta eleccion, dangièrs dels grands son estats rebutats, estant que mai d’un candidat volián suprimir l’ensenhament de las lengas de França ja terriblament amendrit pels quinquennats precedents.

 

  Aicestas lengas, que pòrtan una cultura viva, comptan demest las mai menaçadas de la planèta. Interèssan nombroses observators estrangièrs, e s’estonan, aquestes, qu’un país se definissent coma la « patria dels Dreits de l’Òme », persistisca amb tala insisténcia a negar lor existéncia e a las erradicar.

 

Lo Centre P.E.N. de Lenga d'Òc pren donc acte amb un grand interès de las proposicions subre las Lengas de França presentas dins lo programma del Sénher Emmanuel Macron e vòl saludar las presas de posicion positivas del novèl president de la Republica Francesa, (publicadas subre  https://www.2017oc.fr/communiques/Reponse_EnMarche_2017oc.pdf) :

 

- Tornar ofrir un ensenhament de las lengas de França -- e notadament de l'occitan, que concernís 32 departements franceses – subre la basa de mejans reals, d'una visibilitat e d'una libertat de causida que mancan grèvament despuèi qualques annadas. Son qu’un ensenhament vivent e productiu pòt permetre d’accedir als tresaurs de las nòstras literaturas millenàrias, largament estudiadas en païses estrangièrs, al public del nòtre país.

 

--  Assumir la plaça que lor reven a las Lengas de França dins lo Païsatge Audiovisual Francés, delà 2 emissions setmanalas (França 3 Tolosa et França e 3 Marselha) cèrtas de granda qualitat e gaudissent d'una escota de las bèlas, mas insufisentas en tèrmes de durada e de mejans.

 

-- Elaborar una lei subre l’usatge public e la promocion de las lengas de França, e la sortida del ghetto organizat que los govèrns successius las i an mantengudas dedins despuèi tantes ans.

 

-- Sosténer l’alargament dels actors institucionals e l’aprigondiment de las competéncias de l’Ofici Public de la Lenga Occitana.

 

-- Velhar a l'egalitat de tractament entre los autors e creators en lengas de França e los autors e creators en lenga francesa, davant las ajudas publicas a la creacion, a l’edicion, a la difusion (Centre Nacional de las Lettras, Salons del Libre, eveniments culturals nacionals).

 

-- enfin, e aquò es çò essencial per assegurar que siá visibla una politica resolguda e de progrès, los escrivans de lenga occitana reünits dins lo P.E.N. de Lenga d'Òc, afirman, en accòrdi amb las resolucions exprimidas per Sénher President de la Republica Francesa, que la Francofonia pòt e deu integrar a cada nivèl del sieu foncionament, en França e dins lo monde, las lengas de França (occitan, breton, catalan, basc, còrs, alsacian, arpitan, flamenc, lengas dels D.O.M. - T.O.M.) dins lor dignitat, lors riquesas, e lor creacion contemporanèa.

 

Un programma atal tornariá a l’implicacion de França dins la Francofonia sa vertadièra dimension d’engatjament umanista e la descargariá dels sospèits de nostalgia neo-colonialista que suscita sovent. Nos apareis perfaitament coërent amb las idèas fòrtas subre una Euròpa rica del dinamisme de sas culturas divèrsas fraternalament obèrtas las unas subre las autres, que son al còr del projècte del president novèl.

 

 Los escrivans de lenga occitana, lors malhums, lors interlocutors, lors amics, seguiràn atentivament aqueles dorsièrs, tant en França coma dins l’encastre de l'Associacion mondiala del P.E.N. Contribuïsson a las iniciativas de la societat civila e als projèctes de las autoritats d’Estat e de las Regions, particularament atentius a çò que restriccions de totas menas (e notadament budgetàrias) non pesen tornarmai d’un biais discriminatòri subre la diversitat culturala. Seràn presents sul terren coma fòrça de proposicion dins lo periòdi de refòrmas e de renovèlament de la vida publica que s’obrís uèi. 

 

 

                            Centre Occitan de l'Associacion Internacionala Poets, Essayists, Novellists.

 

[tèxt mes en òc per Franc Bardòu, estandard grafic de l’Acadèmia occitana]

 

Declaracion del PEN occitan sus los eveniments de Setembre e Octobre 2017 en Catalonha

 

Los escrivans de lenga d’Òc representats per lo Centre PEN occitan (PEN club de Lenga d’Òc), seccion de l’associacion mondiala dels escrivans engatjats per la libertat e la diversitat de las culturas « PEN International », seguisson amb una atencion màger los eveniments actuals en Catalonha.

 

La renaissença culturala Catalana del sègle XIXen e la respelida literària dels païses d’Òc  adralhada per Frederic Mistral se son debanadas al meteis temps mas lor projècte istoric e lor astrada son estats fòrça desparièrs. Los catalanistas an sovent reprochat als occitanistas de se limitar a un projècte pas que cultural : vesián aquò coma una quimèra, davant la logica de destruccion e d’escafament activament mesa en òbra en França contra las culturas dichas « regionalas ».  I a dins lo projècte catalanista una compausanta fòrta nacionalitària e politica, mentre en Occitania aicesta es pas gaire representada. Los occitanistas dins lor majoritat defendon una cultura comuna caracterizada per una diversitat intèrna fòrta, astrada originala e fegonda d’una cultura qu’es pas sostenguda per un estat centralizat.

 

Catalonha a patit al sègle XX de mantun episòdi long d’opression totalitària pesugassa, mas a conegut un periòde d’independéncia de fach entre 1931 e 1939. Sa cultura a aquel moment s’espeliguèt amb un vam espectaclós. Mas aquel periòde s’acabèt dins lo sang amb la reconquista militara de Barcelona per les tropas franquistas. La França d’aquel temps extradèt puèi lo president catalan Lluís Companys que foguèt fusilhat a  Barcelona lo 15 d’octobre de 1940. Lluís Companys aviá proclamat la creacion d’un Estat catalan independent lo 6 d’abril de 1934.

 

En França las causas virèron d’un biais fòrça diferent. L’escafament de la lenga d’òc s’afortiguèt màgerment tot de long del sègle XX. Aquesta cultura demorava mespresada dels elèits intellectuals que la consideravan coma insignificanta o quitament inexistenta, maudespièch de l’engèni creator de nombroses escrivans de tria. I aguèt pas ges d’opression violenta mas un escafament jos lo pes d’un mesprés de non jamai finir.

 

 A maugrat d’aquelas diferéncias, una fraternitat imbrandabla recampa catalans e occitans desempuèi mai de mil ans. A l’Edat Mejana nòstras doas culturas èran totalament unidas. Aquesta frairetat s’es renfortida desempuèi un sègle e mièg, que se’n vei lo testimòni dins lo cant de la « Coupo Santo » (1867) compausat per Frederic Mistral en memòria de l’aculida per los escrivans d’òc d’un poèta progressista, Victor Balaguer, exilhat d’Espanha per escapar a un regim despotic. Los occitans conscients oblidaràn pas jamai los ligams encara mai fòrts que los liguèron als Catalans d’Espanha tot de long del sègle XXen.  Lo grand poèta occitan e capolier del Felibritge Valèri Bernard, demest fòrça d’autres, compausèt un elògi espectaclós de Francesc Macià, l’òme que tornèt balhar a Catalonha en 1931 sa dignitat e sa libertat. Jos son govèrn e aquel de son seguidor Lluís Companys, la cultura occitana beneficièt d’un sosten que s’endevenguèt decisiu per li tornar balhar un alen de vitalitat que lo butèt fins uèi.  Aquò’s a Barcelona que se publicava adés la revista « Oc » e que pareguèron, en mai de la « Gramatica Occitana » (1936), una tièra de grandas òbras en lenga occitana. E cossí oblidarián, los occitans, que desempuèi 2006, l'occitan es lenga oficiala dins tota Catalonha, amor a l’Estatut novèl del 9 d’agost de 2006, mentre que son existéncia es de mai en mai precària sus lo territòri francés ?

 

 Los occitans vòlon donc dire lor afeccion plena de gratitud a lors fraires Catalans que vivon d’oras malaisidas, perilhosas, e sai que benlèu decisivas.

 

 Coma nos o tornavan dire sovent fòrça de catalanistas engatjats, mai que mai dins lo contèxt del PEN Internacional e de sa comission dels Dreches Linguistics, la cultura  catalana en Espanha, maudespièch de l’Estatut d’Autonomia, s’atròba amenaçada de mai en mai per un renfortiment del centralisme espanhòl e una castelhanizacion conquistaira desempuèi 2010, e es aquò que butèt un nombre de mai en mai grand de catalanistas a envisatjar de conquistar l’independéncia. Aquò menèt de fil en cordura als eveniments de setembre-octobre de 2017.

 

 Los escrivans del PEN occitan son conscients que fòrça de catalans e de non catalans que demòran sus lo territòri de la Generalitat de Catalunya se fan bravament de laguis a prepaus d’aquela evolucion de demòran partidaris de l’unitat de l’Estat Nacion Espanhòl. L’evolucion institucionala de la Catalonha pòt pas, de tot segur, se far que dins un contèxt democratic cap e tot, amb un  respièch total per totes sos estatjants.

Mas sabon tanben, puèi qu’an de ligams d’amistat ancians e duradisses amb los catalanistas, que lo projècte audaciosament portat per lo president Puigdemont es pas una farfantèla bauja, mas es argumentat solidament per de rasons sociò-istoricas.

 

 Adonc s’escalustran bravament de mantun element de la crisi d’ara. D’en primièr la violéncia de la repression policièra espanhòla, que los mèdias de tota la planèta n’an fach veire de pertot los imatges. Puèi, per la pensada unica que totes los mèdias franceses, a la seguida de la premsa espanhòla, an deslargada, en donant pas jamai la paraula als catalanistas e en espandissent un discors unifòrme de reprobacion contra lor projècte presentat unanimament coma un fadolitge  inacceptable e perilhós. E tanben per lo sosten immediat e sens cap de resèrvas que lo president francés Emmanuel Macron (que n’aviam saludat la dobertura inesperada en favor de las lengas dichas « regionalas »)  balhèt al primièr ministre espanhòl Mariano Rajoy.

 

 Tot aquò fa mòstra, a nòstre avejaire, d’una partialitat inacceptabla. Se pòt èstre d’acòrdi o pas d’acòrdi amb lo projècte dels nationalistas catalans, mas es pas acceptable dins un contèxt democratic que lor votz non siá exprimida e que s’ausiguèsse solament la reprobacion de lor accion.

 

Es de remarcar que los Catalans, coma n’an l’usança, an avançat lor revindicacion amb una abséncia totala de violéncia. S’ameritan, qu’òm siá d’acòrdi o non amb lor projècte nacionalista, lo respièch. Tant coma totas las autras culturas minorizadas de la planeta.

 

 

 

 

-        participacion dels escrivans dau PEN occitan a d’eveniments divèrses

 

Lo tradicional congrès de Bled ont se recampan los autors engatjats per la Patz serà ongan en Abriu.  Miquèl Decòr ne sap la data. Nos ditz qu’i anirà se pòt. E Gui Matieu tanben sai que.  

 

Acamp dels escrivans mediterranencs per la Patz. A l’intrada de l’estiu de 2018 se tendrà donc l’acamp dins lo narbonés amb  la frairetat mediterranenca dels PENs (=ALEM), qu’èra previst en 2017 mas fin finala se poguèt pas far.

Aviam degut l’anular perque i aviá agut de cambiaments impausats de data en darrièira minuta. Miquèl Decòr nos refai lo compte-rendut  precís de l’afar.

Adonc l’an passat l’aglomeracion de Narbona aviá d’en primièr promés que nos balharián fòrça mejans. Mas subran avián decidit de cambiar las datas d’un còp, pro tardierament, en oblidant de nos n’assabentar.  De tant que nos cauguèt anular l’eveniment…

 

Aqueste an Miquèl Decòr faguèt lo pre-dorsièr a la Region (en data limit) per un buget de 5000 a la region, 1500 a l’Aglo,  e nautres 500…  Aquò deuriá bastar amb per principi qu’aqueles que venon de luònh paguèsson pas res.  Teresa Cadeta o buta d’a fons e vòl que se faga mòrt e fòl per sortir dau biais dau « board » d’ara dau PEN Internacional que tròba tròp restrictiu. Cau tanben parlar de diversitat de la Culturas, un subjècte que lo PEN d’ara fai un pauc passar au segond plan.  

 

Coma es un projècte « total festum » cau que i aguèsse de mond de l’endrech tocats (espectacles de cançons, preséncia dins de vilatjons, ex : Bisa-Menerbés) … Lo CIRDOC nos pagariá lo bus Narbona Bisa. Cau decidir que se farà. Lo tèma seriá : « L’idée Latine et la Paix en Méditerranée ». Se fariá  a l’Ostau dels Joves.

 

Demòra lo problèma dau libre pas encara estampat. Que de segur caudrà que sortiga. La maqueta n’es facha. Es un afar que veirem amb lo PEN Francés aquesta prima de 2018 dau temps de l’acamp ALEM Narbona 2018.

 

Aquel acamp ALEM Narbona 2018, se decidís que se farà mòrt o fòl. Data anonciada los dijòus 28- dissabte 30 de Junh.

 

Ostana (1 - 3 de junh).

 

Autre eveniment important, adonc. Dins sa letra mençonada mai naut Inés Cavalcanti nos demanda :

a)     una « candidatura jove per Occitania en maniera da donar en senhal per lhi ans que venon » .

Question delicata. Es segur que i a una tièira de joves que dintran en scèna, mas son encara tot novèls e seriá sai que un pauc prematurat de ne premiar un. Per exemple parlam dau sit « Diu Negre » ont una generacion novèla escriu tant e mai, de causas que se pòt pas far mai modèrne vist qu’es mai que mai de sciéncia ficcion.

D’autres « joves » ara confirmats qu’escrivon polidament començan en fach d’èsser puslèu quadragenaris, son pas mai de « novèls », son de « confirmats », coma Matieu Peitavin, Sara Laurenç, o Silvan Chabaud.  

 

b)    « lo divendres una jornada dedicada al tema de lhi drechs d’expression ligustica dins lo mondo » e logicament seria ben un « coinvolgiment de lo Pen Internacional ».   Cau adonc prene lenga amb lo comitat linguistic e veire se se convida Jennifer Clement, ne parlar amb Inès. Demandar a Simona Skrabek la presidenta de la Seccion dels Dreches Linguistics dau PEN s’a l’idèa d’un autor d’una minoritat que poiriam premiar. De fach se decidís pas grand causassa de concrèt aquí dessús mas de segur lo PEN occitan sosten d’a fons lo prèmi Ostana.

 

« M’agradariá una vòstra candidatura de un escriveire per lo premi especial o lo premi internacional. » ditz mai Inès. Evocam quauques idèas : Ismaila Traoré dau PEN Mali? La Cultura Dogon ? Lor caudrà escriure.

 

Proposicion de Claudi Sicre que lo PEN occitan se recampèsse a l’universitat occitana de la Guépia, o poiriam far 1 an sus dos en alternància amb Somalh ? (ne saupre la data …)… D’unes dau PEN occitan son d’acostumats d’aquel eveniment. Coma d’autres eveniments o festenaus de l’estiu, cau èsser ensenhaire o estudiant, o retirat, per poder èsser present amai d’un… Se discutís un pauc d’aquel important eveniment annadièr de la cultura occitana. Se ditz que i a agut de guirguilhs entre organizaires. Mas de tot segur la proposicion es de reténer.

-       

Congrès mondial dau PEN a Montpelhièr ! Erem estats contactats per lo Corum, palais dels congrèsses de Montpelhièr ; sus lo conselh de Pèire Pessamessa. JF Brun aviá rescontrat lo responsable a la debuta de l’estiu e deviá mandar una proposicion detalhada… Mas n’avèm pas pus agut de nòvas. De segur lo PEN occitan pòt pas èsser organizaire d’un afar coma aqueste, tròp pesuc, tròp costós. Mas si ben « Conselhièr e expèrt », interessant d’abòrd que los expèrts son pagats, ço ditz Rotland Pecout.

 

Esponsors : aquò de segur nos buta a imaginar cossí aver de mejans… Se posquèsse trobar d’esponsor ? Parlam de « l’Occitane», granda capitada dau mond dau perfum e dau luxe. Seriá, se ditz, estada fondada per un occitanista ? Qu’a benlèu encara l’amor de la lenga e de la cultura dins lo còr ? Quau ne’n sap mai ?

 

L’estivada. Autra question eschirposa tot d’un còp. Aquel grand eveniment annadièr ont tota la cultura occitana èra representada dins sa varietat e sa vida a pro cambiat a la seguida d’alternàncias politicas. L’ « estivada new look » es venguda principalament un festenau de musica. E la comunicacion parla pas d’autres aspèctes.

 

-        Proposicion de Sèrgi Javaloyès d’un acamp a Pau … Se poiriá far amb los autres PENs linguistics (catalans, bascs…)… Lo tèma ne poiriá èsser « la minoritat intèrna d’Occitania » en insistiguent sus l’exemple de la singularitat dau bearnés… e dau provençau, e tanben sus la plaça eminenta que totes dos ténon dins l’ensèms. 

 

-         Quicòm a Paris ? Luòc ont los occitanistas en exilh son actius…Se poiriá imaginar de s’engulhar dins una manifestacion occitana ja prevista, e i prepausant per exemple una taula redonda sus l’internacionalitat de la lenga d’Oc

 

 

 

-        Declaracions…

 

Se discutís sus de projèctes novèls de declaracions que poiriam far. Per exemple se prepausa de

preparar una letra dau PEN Internacional a l’Acadèmia Francesa sus las declaracions occitanofòbas repetidas d’unes academicians cussonats. Començant per un rapèl pro documentats sus l’AF qu’aviá tanben dins sos rengs de grands autors favorables a nòstra culture. E o poiriam far en collaboracion amb lo  PEN francés.  Mas d’en primièr cau far un dorsièr seri6s aquí dessús.

Caudriá tanben far una declaracion sus lo constat de l’afondrament dempuòi vint ans de l’ensenhament de l’occitan per volontat politica jos Sarko e Hollande. E far una proclamacion dau PEN internacional : estat dels luòcs, e indignacion. Que se vei que i a encara una volontat de l’Estat d’estofar la lengas de França.

Rotland Pecot fai remarcar que lo ministre Christophe Castaner a fach una declaracion contra l’escritura inclusiva ont ditz qu’es per las lengas regionalas (« je n'ai jamais utilisé l'écriture inclusive. J'ai même du mal à la lire, et je trouve ça un peu couillon, comme on dit chez moi » e au jornalista Jean-Jacques Bourdin que li demanda se devèm aver en França res « qu'une seule langue française, une seule grammaire et une seule République », respon que non : « "Je suis tout de même attaché aux langues et aux cultures régionales et minoritaires.").

Rotland Pecot nos rapèla que Castaner es de Forcauquièr, lo país de Berluc-Perussis : un òme per quau la renaissença occitana deviá èsser dobèrta sus tot lo mond latin, e sus l’universal.

Convenèm que cau marcar aquela declaracion, sai que en faguent una letra.

 

 

-        Questions divèrsas.

 

A z’Ais i a una volontat de la comuna de far de causas per lo provençau.  La filha dau  cònsol d’ara es adjoncha a la cultura, e parla de « pescar d’estudiants de letras de 20 ans per animar de pichòtas escòlas amb un pauc de provençau. Per exemple de corses de Yoga en Provençau… A z ‘Ais i a de joines de « Prouvençau lengo vivo » pro actius  e tanben un cafè provençau.

 

De fach se vei que i a de joines en Provença capables de parlar un provençau flame. Lo mistralenc afavorís una prononciacion condrecha. Mentre una educacion pas tròp aprigondida en alibertin abotís tròp sovent a una lenga parlada bravament descarada. Convenèm a aquel prepaus que « la nòrma a son importància mas deu pas remplaçar la lenga, ni èsser lo lençòl que vai enterrar son còs. Cau  que i aguèsse la vida darrièr. ».  

 

Lo 18 de Decembre a l’UNESCO i aurà de lecturas de reviradas de lengas africanas. Parlam dau Mali e de Ismaila Traoré. Que cau jónher per veire s’a de causas de propausar.

 

Mudason de l’occitanisme ? Problèma : i a de professionals de l’occitan que ne vivon – e son precioses, nos devèm apiejar tant que podèm sus eles -  e dau còp  aquela profecializacion a fach mermar l’energia militanta : i a mens d’occitanistas. E mai de còps que i a la politicariá recupèra e desamòrsa la dinamica de nòstre país. Nautres devèm utilizar la fòrça que representan aqueles professionals de l’occitan sens se laissar manipular per sas estrategias oportunistas personalas. I a tota una reflexion de far aquí dessús.

 

PEN-CLUB DE LENGA D’OC :  PER DUBRIR LO TALH : dicha inaugurala de Rotland Pecout  per l'acamp de Decembre 2008. 

Rendut compte dels acamps

Rendut compte dels taulièrs