ACAMP DAU PEN DE LENGA D'ÒC

Valença  dimenge  17 de Novembre

L'acamp general dau PEN de lenga d'Òc s’es tengut a Valença lo dimenge 18 de Novembre. L’importància d’aquel acamp teniá a mantuna causa.

 D'en primièr aqueste acamp es estat lo primièr organizat amb una ajuda materiala de las collectivitats localas e aquò's estat un crane trabalh de l'organizar, tot lo meriti ne revenguent a nòstra vice-presidenta Maria-Cristina Rixte. Sa capitada mostra qu'avèm pojat d'un gra dins nòstra respelida penclubesca. De mai, es lo primièr acamp dins una zòna de parlar Nòrd-Occitan, e tenèm a marcar l'importància màger que volèm far reconóisser a las varietats septentrionalas de nòstra lenga, que joguèron un ròtle tant important a nòstre atge "classic", e demòran ricas de potencialitats culturalas immensas. Enfin, avèm rescontrat los representants d'una lenga sòrre, l'Arpitan o Francoprovençau, amb quau serà interessant d’aver de contactes e de preveire d’accions comunas. Sylvestre Clancier, president d'onor dau PEN francés, demorèt amb nautres los dos jorns e se carrèt de nos ausir parlar en Òc, lenga de son enfança lemosina,  e de participar a las discutidas. Franca Tiberto, presidenta dau PEN Soïs Italian e Romansh, deviá venir mas puòi deguèt se decomandar en darrièira minuta qu’aviá un emplec dau temps fòrça cargat. .

 Lo dissate per lo colloqui "Créer et diffuser en « langue régionale » (occitan ou francoprovençal) : enjeux et perspectives" se comptava 54 personas dins la sala.

 S’acomencèt per « quelques repères », ont lo francés anava rapidament laissar la plaça a las lengas de Rose Aups, occitan e arpitan… Après una introduccion per JFB e S Clancièr ont se presentèt lo PEN occitan e lo PEN francés, escotèrem un omenatge a René Tavernier, escrivan originari de la region Rose Aups (1915-1989), qu’èra estat vice-président dau PEN-Club francés en 1979 e dau PEN-Club internacional en 1984. Edgard Pich, de l’Académie rhodanienne des Lettres, nos contèt aquò d’un biais escarrabilhat, en mostrant la part màger que prenguèt aquel autor dins la vida culturala francesa de las annadas 40, centrada sus Lyon, e a la liberacion audaciosa d’aquesta ciutat abans que los alemands l’aguèsson desertada d’a fons. Poèta tenebrós que patiguèt dins sa vida d’una orientacion sexuala que d’aquel temps èra infamanta, ne laissa de vèrses poderoses que ne legissèm un pichon escapolon : 

 « je n’ai jamais pesé sur mes actes

Ils sont nés comme des chiens »

Lo professor Jean-Baptiste Martin, professor emerit de l’Universitat Lyon-2, conseiller scientifique de la Région Rhône-Alpes pour les « langues régionales », nos faguèt una presentacion limpida de las raras dau francoprovençau e dau vivaro-aupenc :  « Le francoprovençal et l’occitan, similitudes et différences ». Confinhs que son longtemps demorats imprecises fins a d’estudis de linguistica de la segonda part dau sègle XX.

 Ne passèrem au tèma « écrire en langue régionale » ont acomencèrem per Fiorenzo Corradin, escrivan arpitan de la Val d’Aosta. Que nos faguèt la mòstra clara qu’en causissent un vocabulari pas tròp idiomatic se pòt seguir una dicha en arpitan coma se siaguèsse de francés. Puòi Jean-Claude Forêt nos diguèt dins un deliciós vivaroaupenc son itinerari d’escrivan d’òc, lenga causida coma una princessa luòncha vista en somi, e rejoncha au cap d’una aventura de vida e d’escritura. Roger Pasturel, autor, actor e meteire en scèna provençal de Droma, nos diguèt en provençau cossí ne venguèt a reprene au sègle XXI aquel genre de la « pastorala », tradicional e sempre fach per traire un uòlh risolièr e critic sus lo present. Franco Bronzat, poèta, romancièr, linguista e istòrian de la literatura de nòstras vaus piemontesas, expliquèt puòi el tanben son intinerari.

 Ne passèrem a «  diffuser l’écrit en langue régionale » ont escotèrem Benjamin Assié que nos presentèt los projèctes ambcioses dau CIRDÒC, (Centre Interrégional de Documentation Occitane) de Béziers, e las possibilitats que nos pòt ofrir per nòstra demarcha de reconquista.  Eliane Tourtet presentèt « Espaci Occitan », librariá associativa a Gap, e nos mostrèt cossí aquela mena d’iniciativa pòt venir realitat mas cossí ven dificil ara. Inès Cavalcanti nos diguèt cossí la « Chambra d’òc » que baileja dins las valadas occitanas italianas empusa de longa vam e energia a la cultura d’òc d’aquel pendís de las Aups. An causit de far de libres que s’estampan sus comanda, çò qu’es ara tecnicament simple, e permet d’estalviar d’argent e d’aver mai de soplesa. Escotèrem tanben amb un interés màger Jean-Claude Bouvier, dialectolog conegut e professor emérit de lenga e cultura d'Òc de l'Universitat de Provença.

 Per acabar aguèrem l’onor d’una allocution de Belkacem Lounes, Conselhièr Regional fòrça afogat per l’aparament de las lengas de Ròse-Aups, e qu’expliquèt clarament que la toca pòt pas èsser de retardar la mòrt dels lengatges, mas de lor tornar empusar un viure verai, escomessa un pauc demasiada mas es la sola que valga. Parlèt quasi a sota votz mas sens ges de lenga de fusta politiciana, forviant lo sucre e lo mèl, e l’escotàvem embalausits. D’elegits d’aquela mena ne caudriá de carretadas d’autres dins cada region. L’aplaudiguèrem a bèl èime. 

Lo collòqui se perlonguèt a l’entorn d’un sopar requist. E puòi aguèrem l’emocion de reveire lo film « l’Orsalhièr », qu’una union de las energias occitanistas aviá capitat de far realizar en 1983. Joan Fléchet ne contèt la genèsi. Lo film es una plonjada dins una Occitània montanhòla tradicionala vista au còp amb tendresa e un uòlh agut d’observator qu’escafa pas la duretat de las convencions socialas d’aquela societat rurala. Un agach oniric e solelhós coma un banh de jovença e de referéncias a l’imaginari de nòstras legendas, mai que mai a l’inabenable tèma de Joan de l’Ors, fan dau film una òbra que fai longtemps perpensar, que se legís a mai d’un nivèl, una belòria qu’a ges vielhit en trenta ans. Moment d’esmoguda e de gaug.

Lo dimenge se dobriguèt l’acamp dins l’auditorium dau pargue de las Exposicions. Èran presents, sòcis dau PEN e amics invitats : Brun Jean Frédéric, Clancier Sylvestre, Forêt Jean-Claude, Courbet Jean-Marc, Rouquette Jean-Guilhem, Roland Pécout, Magali Bizot-Dargent, Jean-Michel Effantin, Isabelle Méjean, Mathieu Poitevin, Natalia Bichurina, James Costa, Anna-Maria Poggio, Guy Mathieu, Matha Perrier, bouquiniste, Jean Fléchet, Jean Roux, Gérard Betton, Yves Gautier, Jean Saubrement, Franco Bronzat, Peyre Anghilante, Ines Cavalcanti, Pèire Pessemesse, Silvia Chiarini, Jean-Claude Rixte, Marie-Christine Rixte, Danièla Julien.

Per dobrir balhèrem la paraula a Danièla Julien que nos presentèt la maqueta subrepolida de son reculh poetic avenidor, que serà tirat a solament 50 exemplars:  25 en Occitània e 25 au Quebèc. Es una realizacion facha amb una artista plasticiana canadiana que ven demorar en Occitània per passadas. De flames poèmas erotics amb de dessenhs que s’apàrian amb aquela tematica.

Danièla nos legiguèt puòi un tèxt de jornau sus Aïtí ont s’insistissiá sus la malurança d’aquel pòble martirizat per los auvaris de la natura e de l’istòria, e de mai que d’unas ONG vengudas enlai per rebastir o fan sens gaire de respièch per la cultura e las costumas dau païs, çò que fai s’escalustrar d’escrivans. Danièla prepausèt que lo PEN de lenga d’Òc escriguèsse una letra d’amistat au PEN Aïcian, çò que siaguèt admés a l’unanimitat. Danièla se deu cargar d’escriure aquel messatge de sosten. R Pecout fai la remarca qu’aquel non respècte de las culturas localas per las ONG se vei sovent, per exemple en Africa. Sylvestre Clancier apond qu’aquel corrièr se pòt far cotria amb lo PEN francés.

Ne passam a l’AG pròpriament dicha.

1. bilanç d'activitats

Dempuòi l’acamp de Graveson en 2011 nòstra seccion dau PEN a fach un acamp a Tolosa e participat a d’acamps  PEN internacional en Corèa dau Sud e a Budapest. Dins aquel darrièr congrès alestit per lo PEN ongarés es Teiriç Òffre que nos representèt e aquò’s l’ocasion d’afortir que per participar a un acamp dau PEN internacional es pas ges necite de parlar un anglés perfièch, i a tres lengas cò-oficialas au PEN tanben, lo francés e l’espanhòu an aquel estatut, e de mai lo PEN batalha per aparar la diversitat linguistica. Donc es nòstre dever moral de resistir a la "lenga unica" que tira la "pensada unica", coma sabèm.

Lo PEN occitan es estat visible dins lo grand passacarrièras de Tolosa per lo prumièr d’Abriu de 2012, amb una bandièira afortissent que la lenga d’Òc es una lenga dau mond.

Nòstra seccion occitana dau PEN es tanben estada presenta au festenau dau libre a Bourlatier, un eveniment important per la region Ròse-Aups. Es estat implicat dins la jurada dau prèmi Ostana, prèmi literari decernit en Occitània piemontesa per la Region Piemont. A participat a Montpelhièr lo 2 de junh dins l'encastre de la "Comédie du livre" a una taula redonda titolada : "Les poésies anglaise et occitane à l'épreuve de la traduction". A pairinat tres jorns d'exposicion artistica e de lecturas literàrias, de talhièrs e d'animacions en sosten als escrivans empresonats, organizats per l'associacion "Clair de Plume" los 15-18 de Novembre a Gijan pròche Montpelhièr.

A trabalhat a alestir tres mocions que ne reparlarem mai bas.

2. Projèctes e Fonccionament.

Repausam la question de l’orientacion de nòstra accion. Qual sèm e qué volèm? Qué representa nòstra apartenéncia au "PEN Internacional" dins la perspectiva d'un espandiment e d'una valorizacion de la cultura d'Òc au sègle XXI? Ne discutissèm un brieu.

Podèm reprene coma justificacion a nòstra accion aquel dire de Henri Meschonnic :  « lo mai grand perilh per una lenga aquò's pas l'egemonia d'una autra, subretot s'aicesta es pas que economico-politica, lo perilh màger (consequéncia de la reduccion dau lengatge a la lenga) es l'abséncia de creacions de valors (artisticas, eticas, politicas) per aqueles que la parlan. Abséncia de creacion egala traïson. » Lo PEN occitan se plaça dins aquela logica.

D’un biais mai detalhat nòstre programa de las annadas avenidoiras recaup dins lo « Manifèst dels Creators Occitans » que devèm decidir a aqueste acamp de qué ne farem. Franco Bronzat e Inès Cavalcanti fan remarcar que cau corregir d’unes passatges d’aquel manifèst ont es indicat que l’occitan es una « lenga de França », çò que fai oblidar qu’es tanben una lenga d’Itàlia e mai una lenga d’Espanha. Seriá mai just, ditz JM Courbet, de marcar qu’es una lenga d’Europa oficialament reconeguda en Itàlia e en Espanha mas pas en França. Mas R. Pecout insistís que lo concèpte de « lengas de França » es estrategicament important en Occitania francesa, perqué lo podèm opausar a la denominacion infamanta de « lenga regionala » qu’es implicitament sinonima d’embarrament dins un recanton tot pichonet dau país. Cau corregir lo tèxt, mai que mai per li far dire tanben la realitat italiana, e se donam d’aquí au quinze de Decembre abans de lo considerar coma definitiu e de l’espandir largament. S Clancier rementa que aqueste estiu lo prèmi Nobel JMG Le Clézio a agut aquel document entre mans e nos l’a comentat amb estrambòrd. JM Courbet fai la remarca que deuriam revirar aquel manifèst en anglés e en castelhan e lo far passar a totes los autres centres PEN. Aquela revirada pòt èsser facha per lo burèu a Londras e antau aparéisser sus lo website dau PEN internacional en tota oficialitat trinlingua.

 Aquel manifèst per de rasons d’estrategia èra estat escrich en francés, ne mancava una version en òc e es JM Courbet bèu prumièr que ne faguèt una traduccion menimosa en provençau : se discutís de saupre se d’autres dialèctes (lengadocian, gascon, auvernhàs) serián tanben necites, mas se concluís que la traduccion de Joan Marc, menimosa e eleganta,  es la version occitana dau tèxt. Se prepausa de la difusir dins las doas grafias, mistralenca e alibertina, en provençau, marcant antau la filosofia dau PEN de lenga d’Òc qu’es de considerar que son d’en primièr los dialèctes d’Òc que representan la lenga e que l'unitat s'apièja sus la diversitat. E que i a doas tradicions ortograficas dignas e legitimas per los escriure.  

            Se’n seguís una discussion per veire cossí lançar e valorizar melhor aquel manifèst. Avèm pensat a de pairinatges e avèm aqueles de Jean-Marie Gustave Le Clézio, de Georges-Emmanuel Clancier, de Sylvestre Clancier. Sylvestre prepausa de lo metre sus lo sit dau PEN francés, e sus lo sit dau PEN internacional. Cau tanben lo faire pairinar per lo comitat dels dreches linguistics dau PEN e aquel per la Patz.  Danièla Julien pensa que poiriá jonher Claude Hagège que seriá tanben signatari. Après aquel acamp recebèrem una letra de Claude Hagège que, en responsa a Danèla, signa amb estrambòrd d'un biais fòrça coral nòstre document.

3. Cossí fonccionar ?

MC Rixte joslinha lo problèma de la comunicacion. D’unes sòcis an pas internet, los cau jónher autrament, per corrièr. Antau Joan Fourié e Bernat Lesfargas, que lor caudrà escriure.

Se parla de fonccionament, e dau website. La lista yahoogroupes permet una comunicacion aisida mas presenta lo problèma d’èsser pas totalament confidenciala, que s’i pòt accedir emai sens èsser inscrich sus la lista a partir de motors de recèrca coma Google. Donc per çò important o confidencial utilizarem puslèu de corrièr email a totes los membres.

4. Eveniments avenidors

Nos cau absoludament èstre presents a l’acamp mondial dau PEN à Rejkjavik los 8-12 de setembre, e idealament i èsser mai d’un !  

 Mas i a un autre eveniment important, es l’acamp de Bled (Eslovenia) ont lo comitat dels escrivans per la Patz, membres dau PEN, se recamparà e finalizarà una « declaracion dels escrivans per la Patz » que sa forma actuala estrambòrda JF Brun. Aquel document que circularizarem entre nautres seriá bon que lo PEN occitan ne siá un dels signataris primieirencs coma aquò s’endevenguèt en 2011 amb lo famós « manifèst de Girona » per las lengas minoritàrias. Se debanarà per la dimenjada dels 8-12 de Mai. Sylvestre Clancier nos presenta mai e detalh la longa tradicion d’aqueles congrèsses PEN de Bled, luòc que dau temps dau ridèu de fèrre èra lo pont entre los escrivans dau blòc comunista e los escrivans de l’Oèst. E ont se nosèron tant de rescontres importants dins l’istòria de la literatura dau sègle XX. Au nòrd de Ljubljana en riba d’un lac encantadís marcat au patrimòni mondial de tant qu’es bèu, es un endrech quietós e s’i fai de talhièrs e de taulas redondas sus de subjèctes de reflexion. P Pessamessa pensa que i anirà. I aurà tanben un acamp a Lisbona en Junh, e s’i poiriá lançar lo projècte d’un resal dau PEN que donariá vida a « l’idèa latina » de Mistral, Roqueferrier, Xavier de Ricard, Barta…

Un autre eveniment se debana a Lugano (Soïssa) a l’instigacion dau PEN Soïs italian e retòromansh, Joan-Frederic Brun i es convidat a presentar la lenga e la cultura d’Òc a una taula redonda sus las minoritats lo 27 de Novembre. Enfin sai que benlèu un novèl acamp de la seccion dels Dreches Linguistics se deu téner au mes de Mai en Catalonha, n’i aguèt una autra que manquèrem malastrosament l’an passat, e aqueste caudriá qu'un de nautres i anèsse.

A Seteme pròche Marselha lo PEN serà present a un collòqui sus Pau Ricard e l'occitanisme de las annadas 30 engimbrat per nòstre sòci e amic Claudi Barsòtti. Per "Marselha 2013" participarem als eveniments organizats per lo CREDDO de Graveson.

Tocant los acamps dau centre PEN de lenga d’Òc, lo balanç entre la part occidentala e la part orientala dau païs sembla un bon principi (dos acamps dins l’an). Joan-Frederic Brun insistís tanben sus l’interés de far d’acamps en Occitania septentrionala. J Roux prepausa que se’n faguèsse un a Sant Flor, a l’auton (puslèu Octòbre per escapar au conglaç sus Margerida) de 2013.

Per l’acamp de la prima de 2013, se prevei per la primièra dimanjada (1-3) de Junh un acamp a Ostana dins la nauta vau de Pò, a l’ocasion de la remesa dau prèmi Ostana que nòstre PEN n’es un dels actors. Au moment de l'acamp notàven que n’auriam la confirmacion lèu per Inès Cavalcanti tre que saupriá s’a los sòus. E que seriá interessant d’afortir son caractèr internacional amb una taula redonda implicant d’autras seccions dau PEN e de segur lo Comitat dels Dreches linguistics. A l'intrada de Decembre avèm recebut aquela confirmacion, e se metèm au trabalh d'ausida per preparar tres causas: candidaturas que lo PEN d'òc prepausa als prèmis; espectacle de poesia; acamp dau PEN amb participacion internacionala.

Un luòc ont serà important de far lèu un acamp es Gasconha, e nos cau tocar la Val d’Aran (ont nòstra lenga gausís ara d’una plena oficialitat !). Peiregòrd e Lemosin tanben. S Clancier nos prepausa de ne far un a Dornasac au Sud-Oèst de Lemòtges, a l’ocasion de la « fèsta de la Castanha »…

« L’idèa Latina… »… vièlha vision occitana, que siaguèt cara a Mistral puòi mesa en cantièr per Roque Ferrier (« Le Félibrige Latin ») e  Loís Xavier de Ricard (« La Lauseta ») e puòi siaguèt oblidada en Occitània maudespièch de la monografia que ne faguèt Rogièr Barta. Lo PEN internacional amb son biais de federar los centres en « networks » (/rets) pòt èsser un luòc ideal per lançar aquò, e nos agrada de contribuir a reviudar una granda vision umanista de nòstres ancessors. Lo PEN francés aima aquela idèa, que poiriá tanben renfortir una sensibilitat latina fàcia au pes dau mond anglòsaxon, e Sylvestre Clancier prepausa que ne parlèssem a Lisbona a l’ocasion d’un eveniment organizat benlèu en Junh per lo PEN portugués. R Pecout nos rementa que justament 2014 serà l’annada dau centenari de Mistral e qu’una participacion originala dau PEN occitan sus aquel tèma a aquela ocasion seriá interessanta.

5. bilanç financièr

 Aquí dins un tablèu lo bilanç de 2011, annada ara acabada.

 Coma se vei aquel bilanç es simple. O serà mens per 2012. Ongan amòr au trabalh considerable de Maria-Cristina Rixte avèm montat lo projècte d’aquel acamp a Valença, qu’a obtengut de sostens de la region, dels despartiments, e de la ciutat de Valença. Tot aquel trabalh abotís fin finala  amòr a la rigor de la gestion de MC Rixte a una operacion neutra que deuriá pas far de trauc dins la caissa, mas se vei qu’es pas aisit d’aver de ressorsas. Ara se subvenciona pas que de projèctes, pas lo fonccionament de las associacions, es es vengut extrèmament complicat e pesuc d’obténer aquela ajuda, es pas gaire a la portada d’una pichòta associacion qu’a pas de professionals per alestir los dorsièrs. De segur per nòstras accions es mai realista de privilegiar de projèctes ont avèm pas de preveire tot aquel trabalh que digús de nautres a pas la disponibilitat de lo far.

 Adonc per l’ora la soleta font de dardenas son los escotisons e nos cau fonccionar amb l’investiment benevòls dels membres. Urosament avèm de luòcs ont nos podèm recampar a gratis e ont sèm benvenguts, coma l’Ostau d’Occitania a Tolosa, lo CREDDO a Graveson, lo Col’Òc Cep- d’Òc a z'Ais, etc… e cau aprofiechar d’aquelas ofèrtas.

 Mas recrutar de membres es una politica sana, cau tocar d’autres escrivans d’Òc o actors culturals e militants motivats e los implicar dins aquela dinamica.

 A n’aquel prepaus JF Brun assenhala la candidatura de Bernadeta Dubús, de l’associacion « Clair de Plume », escrivana dau relarg de Montpelhièr afogada per los combats que mena lo PEN internacional per aparar los escrivans oprimits e lo drech d’expression, e que volriá aderir au PEN de lenga d’Òc. Estent qu’escriu pas en occitan, se rementa que i a un estatut de « membre associat » que pòt teoricament melhor convenir a aquela candidatura que demòra de tot segur  benvenguda.

6. manifèstes :

 D’en primièr parlam dels manifèstes del PEN Internacional: diversitat linguistica, dreches numerics, projècte de manifèst per la patz. Son de documents importants presentats a l’UNESCO e largament difusits. Avèm participat a l’elaboracion dau prumièr e seriá ben que participèssem a la dau darrièr.

 N’avèm fach ongan tres a nòstra iniciativa : lo que recap nòstre projècte cultural e qu’es estat discutit mai naut, e dos autres discutits ara.

 Legissèm lo manifèst sus las edicions de l’IEO, çò qu’es una escasença interessanta perque avèm amb nautres AM Poggio qu’es sotapresidenta de l’IEO federal. Lo manifèst reflectís l’emocion dels escrivans davant una crisi de las edicions de l’IEO ont tot es arrestat fins ara, e que se’n ditz de tot. AM Poggio explica l’afar, en arribant après Robèrt Marti an trobat una situacion grèva, organizacion anarquica, pas d’argent, manca de benevòls, gestion arcaïca, èra una catastròfa. A caugut faire un audit. A bèles uòlhs vesents, ditz,  aquò podiá pas pus marchar d'aquel biais e de racacòr an degut remetre tot aquò a plat e licenciar las doas emplegadas. De segur lo projècte serà, se se pòt, de relançar aquelas edicions, maugrat los bruches de tota mena qu’an corregut en Occitania. Mas l'afar es pas aisit e se sap pas coma virarà. « Siam a assajar de sauvar l’afaire », ditz Anna-Maria.

 Un autre manifèst es aquel per l’unicitat de la lenga d'òc. Que nos semblava particularament estrategic fàcia a l’agitacion dels « esbocinaires » que vòlon que s’afortiga que de lenga d’Òc i a pas una soleta mas mai d’una, cinc o sièis o benlèu mai. E se los poders publics retenon aquò, que i agradarà de tot segur melhor dins la logica jacobinista, nòstra renaissença trantalhejanta partís bravament en dolilha. Mas nòstre manifèst a pas agut un succès grandaràs, i a pas que 2100 signaturas de comparar amb los 35000 manifestants de Tolosa au printemps passat…

 Se discutís sus l’estrategia d’adoptar, relançar la mobilizacion, sollicitar de malhums. AM Poggio nos explica que lo mandèt au nom de l’IEO de Provença. E JM Courbet ne mandèt 6000. Se mainèt que lo rendement de son mandadís èra estat de 10%. Discutiguèrem de l’interés d’aver de signaturas institucionalas : IEO, Felibritge, regions… D’unes fan lo repròchi au manifèst de parlar de lenga d’Òc (dins una amira de consensus mai larg) puslèu que d’occitan. D’autres li fan lo repròchi d’afortir solament una evidéncia coneguda de totes, qu’es pas ges de besonh de la tornar dire. James Còsta expliquèt que el  l’aviá pas signat e lo signariá pas perqué lo trobava mau concebut, e qu’aquel dels trocejaires de la lenga es melhor compausat, au mens aquel se sap contra de qué partís en guèrra. Afortir que ressentissèm una evidéncia li sembla pas un subjècte que s’amerite un manifèst. Pasmens seriá pas lo primièr còp dins l'istòria que de propaganda messorguièira capitariá de far creire a fòrça de mond de causas nècias e destimborladas, l'afar nos sembla grèu.

 7. autres projèctes :

 Tornam enumerar a la lèsta los autres projèctes, n’i a una carretada e totes avançan pas a grand galaup. Un "flyer" e una brocadura de presentacion dau PEN occitan. Avèm ja un prumièr document qu’avèm distribuit en tracte mas cau far melhor.

 Una antologia de nòstres escrivans, avèm ja de segur la polida antologia de James Sacré e de Joan Claudi Forêt que nos carram de far conóisser a l’estrange, mas cau metre en camin un autre projècte mai especific. Franco Bronzat insistís sus la presentacion que deu èsser professionala, en se faguent ajudar d’un editor qu’a de mestièr. Lo cau metre en chantièr. Inès nos tòrna dire que la Chambra d’Òc poiriá ajudar per l’estampatge. Joan-Marc Courbet ajusta qu'es interessat per aquel projècte e que prepausa son ajuda.

 Lançam lo projècte d’una coordinacion de la critica literària en relacion amb nòstras revistas literàrias. Cau que tot çò d’important que pareis se'n renda compte en revista. Se n’es totjorn somiat e s’es pas sovent fach, benlèu a l’epòca de Òc entre 1941 e 1964. Ara la produccion es abondosa, amb fòrça de causas plenas d’interés que cau qu’aguèsson un resson atentiu. Dins una amira mai constructiva qu’agressiva, de tot segur, podèm pas tròp nos permetre d’èsser coma Robespierre dins aquel trabalh, vau mai ajudar a se melhorar las novas plumas. Internet nos balha una possibilitat interessanta per aquò. Podèm escambiar sus la lista yahoo per assenhalar çò que sortís e sollicitar las criticas. Aquel trabalh interessava Bruno Peyras qu’es pas aquí uòi mas se poiriá cargar de coordonar aquel torn regular d’orizont, en tenguent compte qu’avèm tres revistas qu’es melhor que sián complementàrias. Lo renàisser anonciat de « Òc » que s’èra aconsomit un brieu es una nòva regaudissenta. La revista, de segur, aculirà largament aquelas criticas. Se prepausa de las recampar tanben sus lo web.

 Sus aquel sicut Sylvestre Clancier nos parla d’una associacion internacionala de la Critica, que fai de congrèsses, e que i poiriam rendre compte de la literatura d’Òc. Nos mandarà las entresenhas e deuriam prene lenga amb aquel mond, una escasença de mai de mostrar au mond que sèm vius e dins una dinamica de desvolopament.

 Autre talhièr d’importància màger: las reviradas. Dins los dos sens : de l’Òc a d’autras lengas amb una insisténcia per de lengas autras que lo francés, e de las lengas dau mond cap a l’Òc. Rementam lo vièlh projècte dau temps de la SEO de las annadas 30, d’una « bibliotèca ideala » anonciada e que jamai non pareguèt. Max Roqueta dins aquela amira revirèt « l’Inferno » de Dante, e Pau Eyssavel « Dafnís e Cloè », de Longin e lo « Satiricon » de Petròni. Se pòt qu’aqueles manuscriches que consideram ara coma perduts sián en fach a Sitges, o caudrà veire amb Jaume Figueras. E saique benlèu los metre en circulacion.

 Per l’ora s’es acomençat un inventari de las traduccions, trabalh coordonat per Gui Mathieu. La poirem metre en linha quora serà mai exaustiva, e mai de segur se sàpia qu’un tal trabalh es pas jamai acabat. Lo CIRDÒC nos poiriá ajudar a completar aquel inventari de reviradas.

 De tot biais lo mai important es de rendre accessiblas aquelas reviradas, causa que las condicions de l’edicion occitana (e dau lectorat) an pas jamai fins ara rendut possibla a de bon. Mas los temps an cambiat. Ara aquò se pòt far sens ges de còst, solament amb de trabalh, en alestissent d’e-books telecargables sus internet. Caudriá que sián estampables sus comanda en se coordonant amb la Chambra d’Òc. Donc d’e-books polits, de bon legir sus tauletas de lectura coma lo kindle (qu’accepta los pdf) e tanben estampables per quau los volguèsse dins sa bibliotèca.

 Cau començar, un libre es quasi lèst se li consagram un pichon trabalh de revision de las cauquilhas, es la traduccion dau Tao Te King de Lao Tzeu per nòstre car sòci Robèrt Perotto André. Serà l’escasença de metre en camin aquel projècte : revision, mesa en forma que serà la de la colleccion (de veire amb un estilista coma Georges Souche), definicion de l’estatut juridic que deuriá èsser aquel de la liura utilizacion jos condicion de respiechar lo tèxt e de citar la sorsa, causida d’un format que permetèsse la lectura sus tauletas e tanben l’estampatge. S’i atalam dins los meses que venon.

 Un autre apens tant important es d’espandir a l’estrange de traduccions de la literatura occitana. Lo PEN nos porgís una possibilitat amb « Diversity », bailejada per nòstra amiga Kata Kulakova. Avèm ja pres lenga amb ela au congrès de Geongjyu. Se deu imaginar una tièira de reviradas dins la colleccion de « Diversity », ont i a de libres en linha e tanben de libres estampats, e que serián accessibles per de ligams sus lo sit dau PEN occitan. De tèxtes que poirián iniciar aquel projècte, se vei la revirada angloamericana de « Luònh » de Cristòu Razaire, qu’a ja cinc ans, a circulat mas demòra inedicha. Agrada a d’unes e desagrada a d’autres mas es un tèxt qu’existís, qu’empacha pas que se’n faguèsse una autra estent que Meschonnic escriviá « l’atelier du traduire est d’abòrd celui du retraduire ». Donc nos atacam a aquela bibliotèca virtuala de reviradas en coordinacion amb lo PEN internacional, projècte ambiciós mas realista maugrat la flaquesa de nòstres mejans.

 Dins aquel contèxt Rotland Pecout apond que deuriam pensar a articular mai escrich e oralitat, aquò’s d’a fons dins la logica de nòstra filosofia qu’es de contribuir amb la literatura a tornar balhar de vam a l’usatge de la lenga. Se tracha donc d’enregistrar d’òbras. Mas aquò s’inventa pas, i a un biais que s’apren dins d’estagis. Se fai la remarca qu’una egrègia occitanista que conoissèm totes es implicada a Arles dins aquela mena de pretzfachs, aquò’s amb Maria-Elena Bonafe e deuriam prene lenga amb ela. Danièla Julien ditz que se'n vai entrevar.

 Un autre pretzfach que mençonam a la lèsta sens ne far de longs comentaris es aquel, fondamental de segur, de l'encoratjament dels novèls venguts a l'escritura occitana. Los encoratjar a trobar lor camin sens tròp de dirigisme ni d'elitisme mas dins una amira de cultura ambiciosa.

 Se josleva la question dau teatre e dau cinema. Guiu Matieu insistís sus l'idèa de reviudar lo teatre, e d'escriure de scenaris de films. Un teatre occitan èra viu que non sai fins a la guèrra de quaranta, e los autors occitanistas (Max Roqueta, Leon Còrdas) an consagrat pro d'energia a ensajar de far passar dins lo public d'après-guèrra un teatre a l'encòp popular e accessible e que siá de vertadièira cultura. Dins son idèa de tocar un public larg en occitan capitèt pas. Las peças coma Medelha, lo Mètge de Cucunhan, lo Glossari, etc… se joguèron mai que mai en francés, çò qu'èra pas sa tòca iniciala. 

 P Pessamessa e J Flechet nos rapèlan l'aventura de la revista Tecimeòc qu'animèron dau temps de las "vint gloriosas" de l'occitanisme militant conquistaire. Demòra l'archiu audiovisuau immens de Joan Flechet, qu'es a posita, mas sembla que pas gaire de mond s'adreicèsson a el per comandar de films. Podèm far conóisser mai  largament a nòstre entorn l'existéncia d'aquel tesaur jos utilizat. Ajustem qu'a z’Ais, coma nos o rementa Joan Saubremont, i a lo Col’Òc Cep- d’Òc, ric archiu ont tot es numerizat.

 A prepaus d'aquò se fai la remarca que caudriá sistematicament encoratjar que se filmèsson totes los espectacles en occitan, las peças mai que mai. Çò que per còps es pas fach, coma per "La Pastorala dels Volurs", deliciosa peça de Max Roqueta mesa en scèna per nòstra cara amiga e sòcia Aneta Clement per lo centenari de l'escrivan, e jogada mai d'un còp als quatre caires dau país. E que seriá mestièr que l'aguèssem en CD. Mas las subvencions per o far son estadas refusadas. Èra la tòca d'aquel teatre de far circular una lenga viva dins una amira pedagogica renaissentista, e lo CD pòt èstre una aisina per retrobar aquela resulta.

 Mençonam un brieu l'interés de perlongar nòstra reflexion en talhièrs (talhièrs fins ara dobèrts: escrivans e musicaires; lo rapòrt dels escrivans a la lenga dins son unicitat e sa diversitat). Per l'acamp de uòi lo temps a mancat. I caudrà tornar.

 8. Remanejament dau burèu.  

 Aquel burèu s'es pas gaire cambiat per manca de candidaturas, totescàs s'es cambiat lo clavaire e ajustat un vice-president per Auvèrnhe. Auvèrnhe, Importanta part de l'ensèms occitan per son passat literari dempuòi l'edat mejana (celebrat per un poèma famós d'Ezra Pound!) e per la practica viva dau lengatge dins d'importantas parts d'aquel terraire. Joan Ros ven donc vice-president e prepausa d'organizar a Sant Flor l'acamp d'Auton de 2013.

Aquí lo burèu d'ara enlà

 Es de remarcar que ges de candidatura es pas prepausada per los pòstes de clavaire e de segretari, mentre los titularis actuals vòlon demissionar. J Landièr insistís que vòu pas mai èsser clavaire e balha sa demission. Après l'acamp P Pessamessa se prepausa au CA per lo remplaçar e ven lo novèl clavaire en títol. De notar qu'aquela manca de candidaturas a de pòstes de responsabilitat contrasta amb l'estrambòrd contunhós de tota una part de la còla per nòstre projècte de redinamizar la vida culturala e de la dobrir larg sus las autras culturas dau mond. Nos empacha pas de trabalhar mas nos empacha de lançar de projèctes estructurats e subretot de demandas de subvencions. Podèm s'acampar, manifestar nòstra preséncia e publicar de manifèstes e de presas de posicion, etc… mas per lo moment es pas realista d'envisatjar de causas mai complèxas. Coma o siaguèt d'organizar aqueles dos jorns de Valença que siaguèron un trabalh demasiat per Maria-Cristina Rixte e un esfrai contunhós per aquel que regarda los comptes.

 S Clancier pren aquí la paraula e nos rapèla coma visquèt los darrièrs 15 ans au PEN francés. Quora prenguèt la presidéncia lo president que l'aviá precedit s'atrobava quasi solet, e siaguèt tot un trabalh de reconstituir una còla. Es lèu vist que la màger part dels centres PEN que costejam son dins una situacion semblanta: un grop estrambordat e anarquic, reforfant d'idèas e de talents, e puòi una o doas personas que pòrtan l'afar sus son esquina. E pas gaire de mejans, las subvencions estent solament donadas per de projèctes e pas ges per lo fonccionament.

   9. questions divèrsas

 Maria-Cristine Rixte nos fai part de son projècte de recampar los Actes d'aquel collòqui de Valença e de los far estampar. Projècte aculit per tot lo grop amb un estrambòrd vesedor.

 L'acamp es clavat a tretze oras quaranta. 

Rendut compte dau collòqui dins "Prouvènço d'Aro" n°290 Juliet-Avoust 2013

Intrada dau sit

PEN-CLUB DE LENGA D’OC :  PER DUBRIR LO TALH : dicha inaugurala de Rotland Pecout  per l'acamp de Decembre 2008. 

Rendut compte dels acamps

Rendut compte dels taulièrs